300 Yıllık Sadaka Geleneği

Türkiye’nin önemli antik kentlerinden biri olan ve Helenistik, Klasik, Roma, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemini içinde barındıran Stratonikeia antik kenti girişindeki Şaban Ağa Camisi önündeki mermer sütun, 300 yıllık sadaka geleneğinin sürmesini sağlıyor.
EVLİYA ÇELEBİNİN SEYAHATNAMESİNDE ADI GEÇİYOR
Antik kenti ziyaret eden Muğla Valisi Amir Çiçek, cami önündeki mermer sütun içinde para görmesi üzerine merakını Stratonikeia Antik Kenti kazı başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt giderdi. Söğüt, içinde para bulunan mermer sütunun ‘Sadaka taşı’ olduğunu belirtti. Sadaka taşının, Osmanlı döneminden günümüze kadar devam eden geleneğin bir parçası olduğunu söyleyen Sögüt, caminin yıkılmak üzereyken 1876 yılında yörenin toprak ağası Şaban Ağa tarafından yeniden inşa edildiğini, depremler ve doğa olaylarıyla yıpranan caminin Muğla Valiliği tarafından 2007 yılında restore ettirildiğini anlattı. Söğüt, Eskihisar ve Stratonikeia‘yı 1670’de ziyaret eden Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde bu camiden bahsedildiğini belirterek "Yani cami 1600’lü yıllarda yapılmış. Cami önündeki sütun bir yardımlaşma sandığı olarak kullanılmış. O dönemde camiden çıkan veya önünden geçen insanlar cebindeki bozuk paralarını sadaka taşına bırakıyorlardı. Burada biriken paradan ihtiyaç sahipleri istedikleri kadar alıyordu. Bir yardımlaşma sistemi vardı. Yardımlaşma sistemi ancak bu kadar özel olabilirdi” dedi.
MUĞLA’DAKİ TEK SADAKA TAŞI
Söğüt, üç bin yıllık antik mermer sütunun Osmanlı döneminde Muğla’da bulunan tek sadaka taşı olduğunun altını çizerek “Buraya para bırakan kişi bıraktığı paranın kim tarafından alındığını bilmiyordu. Parayı alan ve ihtiyacını gören insanlar da kimin parasını aldıklarını bilmiyorlardı. Böylelikle ’sağ elin verdiğini sol elin bilmemesi’ olayı burada bire bir uygulanmış. Taşın üzerindeki sandık sayesinde birçok insanın ihtiyacı görülüyordu. Bu sadaka taşı Osmanlı döneminden beri kullanılıyor” dedi.
GELENEK GÜNÜMÜZDE DE SÜRÜYOR
Günümüzde sadaka taşını duyan ziyaretçilerin geleneğin devam etmesi için cebindeki bozuk paraları sadaka taşına bıraktığını açıklayan Söğüt, “Geçmişte olduğu gibi, bazen para bırakılıyor, bazen de alınıyor. Yani geçmişteki gelenek hâla devam ediyor” dedi.