Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalama Araştırmaları Derneği (GİMDES) Başkanı Dr. Hüseyin Kâmi Büyüközer, sabunlarda helalik konusunda dikkat edilmesi gereken konular hakkında açıklamalarda bulundu.
Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalama Araştırmaları Derneği (GİMDES) Başkanı Dr. Hüseyin Kâmi Büyüközer, sabunlarda helalik konusunda dikkat edilmesi gereken konular hakkında açıklamalarda bulundu. Büyüközer, " Dünyanın ilk ve en eski temizlik maddesi olan sabun için tarihi kaynaklar, İlk kez Mezapotamya’da kullanıldığını ve tarihçesinin M.Ö. 4000 yıllarına kadar dayandığını belirtiyorlar. Sabunculuk Ortaçağ’da İslam ülkelerinde gelişmiş bir imalat kolu idi. Edremit’te 1300 yılında yapılan Kurşunlu Camii’nde sabunculuğa ait kayıtlar bulunuyor. Osmanlı’da sabun yapımı bölgelere ve zamana göre değişiklik gösterse de sabunun içindeki maddeler hiç değişmiyor. Zeytinyağı, soda, çorak, zeytin çekirdeği, kireç, kül, Tuz, sabun üretiminde kullanılan başlıca maddelerdi. Osmanlı döneminde birtakım rahatsızlıklara iyi geldiği kabul edilen sabun-ı tıbbi adı verilen bir çeşit vardı. Sabun-ı tıbbi, merhem şeklinde kullanıldığı gibi hap olarak da alınırdı. Müsekkin olarak kabızlığı gidermek için kullanılırdı. Osmanlı’da sabunun kalitelisi, içine konulan zeytinyağının derecesi ile ölçülürdü. Eğer saf zeytinyağından imal edilirse sabunun kalitesi yükseliyordu. Son yıllarda ise batı ülkelerinde sentetik temizleyici maddelerin geniş ölçüde kullanılması, kişi başına tüketilen sabun miktarını azalttı. 1975 yılında Türkiye’de kişi başına tüketilen sabun miktarı 2.5 kg. iken, 1983’de bu rakam 2.26’ya düştü. Bu rekabete rağmen insan vücut temizliğinde sabun üstünlüğünü devam ettirmektedir. Türkiye’de yılda yaklaşık 300 bin ton sabun üretiliyor. Üretilen sabunun önemli bir miktarı ihraç edilmektedir. Bugün üretilen sabunlara gelince, ne yazık ki o eski Osmanlı dönemindeki helal ve tayyib şartlarda üretilen sabunları bulmak artık zorlaştı. Sabun hammaddelerinde harama helale dikkat edilmemesi ve hileli katkıların kullanılmasında pervasız olunması bir müslümanın pazardan sabun satın almasında çok dikkat etmesini gerektirmektedir" dedi.
GİMDES Başkanı Dr. Hüseyin Kâmi Büyüközer, Sabun, güçlü alkali çözeltilerde bitkisel veya hayvansal yağların işlenmesi sonucunda elde edilmektedir. Bu reaksiyonda, ilk olarak trigliserit yağlar serbest yağ asitlerine dönüşür. Serbest yağ asitleri daha sonra alkali ile ham yağa dönüşür. Ortamda reaksiyona girmemiş yağ veya alkali, su ve gliserol bulunabilmektedir. Gliserin faydalı bir yan üründür ve yumuşatma ajanı olarak sabunda bırakılabildiği gibi farklı kullanım amaçları için izole edilebilir.Ama Trigliserit, yağ asitleri ve gliserol’ün (gliserin) hangi kaynaklardan elde edildiği helallik açısından sorgulanmalıdır.bu sorgunun her üründe yapılabilmesi zor ve meşakkatli olacağından önerimiz helal sertifikalı ürünlerin tercih edilmesidir" ifadelerini kullandı.
Büyüközer açıklamalarına şöyle devam etti: "Sabun üretiminde en önemli ham madde hiç şüphesiz yağdır. Osmanlı döneminde bitkisel, ağırlıklı olarak da zeytinyağ kullanılmakta idi. Maalesef zamanımızda kesinlikle helal olmadığı halde hayvansal yağlar ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Don yağı ismi ile anılan bu yağları hayvan etinden sonraki kalan kısmından elde edilir. Gıda tüketiminde ve sanayide kullanılır. Don yağı sabunun en önemli ham maddesidir. Don yağının dünya çapında en büyük tedarikçisi Amerika’dır. Yıllık Türkiye’ye Amerika’dan 120 bin ton don yağı ithal edilmektedir. Diğer büyük don yağı tedarikçileri ise Avusturalya, Arjantin ve Brezilya’dır. Haram hayvani yağlar kullanılarak üretilen sabunlara, istihale oluyor tezi ile, verilen helal fetvaları geçersizdir. Kaldı ki Helal sertifikalı sabun üretmek isteyen bir firmanın, haram yağlar satın alarak sabun üretmesine cevaz verilemez. Pazardan sabun alacağımız zaman mümkünse GİMDES Helal sertifikalı sabunu tercih etmenizi öneririz. Böylece domuz don yağı ile yapılmış olandan kurtulmuş olursunuz. Gliserin, koku ve renklendiricilerin haram ve şüpheli olanlarından da güvende olursunuz. En iyisi yakınınızda Halal Dunya Marketler şubesi varsa oradan güvenle kullanabileceğiniz bir sabun bulabilirsiniz Aksi halde almak istediğiniz sabunun yukarıda anlatılan bütün özelliklerini araştırmak zorunda kalırsınız. Ayrıca sabun üretimi o kadar zor bir iş de değil. Evlerinizde de sabun üretebilirsiniz. www.helalmutfak.org’daki bilgileri inceleyerek sabun tarifimize göre sabunlarınızı evde de üretebilirsiniz".