Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (Dicle EDAŞ) tarafından elektrik dağıtım hizmeti sunulan Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerindeki toplam trafoların yüzde 9’unu oluşturan bin 63’ü, 2014 yılı içerisinde yanarak veya patlayarak kullanılamaz hale geldi. Trafoların büyük bir çoğunluğunun hiçbir ehliyeti olmayan mahalle veya köy sakinlerinin dışarıdan yaptığı müdahaleler sonunda yandığı belirlendi.
Yaz mevsiminde tarımsal sulama nedeniyle, kış mevsiminde ise ısınmada kullanılması nedeniyle 6 ilde kurulu bulunan mevcut elektrik şebekesine ciddi anlamda yük biniyor. Soba ile ısınma alışkanlığının yerini elektrik ile ısınmaya bıraktığı bu illerde, özelikle de çarpık yapılaşmanın olduğu yerleşim birimleri ile kırsal kesimdeki yerleşim birimlerinde trafolara yüklenme oranı, yaz dönemine göre yüzde 600-700’e varan oranlarda artış gösteriyor. Kayıp ve kaçağın yaklaşık yüzde 75 düzeyinde olması ve bedeli ödenmeyen elektriğin israf düzeyinde kullanılması sonucunda sadece 2014 yılı içerisinde Dicle EDAŞ a bağlı 6 ilde toplam bin 63 adet güç dağıtım trafosu yanarak veya patlayarak devre dışı kaldı.
TOPLAM TRAFOLARIN YÜZDE 9’U YANDI VEYA PATLADI
Trafoların yaklaşık yüzde 70’inin, elektrik ile ısınmanın yoğun biçimde yapıldığı kış aylarında gerçekleştiği belirlendi. Bu arada, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerinde aşırı yüklenme nedeniyle kullanılamayacak duruma gelen bin 63 trafonun, bu illerin genelinde kullanılan toplam trafoların yüzde 9’unu oluşturduğu öğrenildi. Dicle EDAŞ yetkilileri, adı geçen illerde elektrik kullanımının normal düzeyde olduğu ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde trafoların arızalanarak devre dışı kalma oranının yüzde 1 düzeyinde olduğunu bildirdi.
SADECE DİCLE EDAŞ’A MALİYETİ 15 MİLYON LİRA
Aşırı yüklenme sonucu yanarak veya patlayarak devre dışı kalan trafoların Dicle EDAŞ’a 2014 yılındaki maliyetinin ise yaklaşık 15 milyon lira olduğu belirlendi. İsraf boyutunda, bedeli ödenmeden kullanılan elektriğin yol açtığı trafo patlamaları, istenmeyen elektrik kesintilerine yol açarken, bazen uzun süren bu kesintilerin trafoların, aşırı yüklenme bu nedenlerle devre dışı kalması sonucu ya esnaf ve işletmecilere verdiği ekonomik zararın da hayli yüksek olduğu bildiriliyor.
HEM MÜDAHALE EDEN, HEM ÇALIŞAN İÇİN TEHLİKELİ
Dicle EDAŞ yetkililerinden, trafoların özellikle kış aylarında sık sık arızalanarak devre dışı kalması ile ilgili olarak, şu açıklama yapıldı:
“Dicle EDAŞ’a ait trafolardaki sigortalar, termik manyetik şalter ve parafudur gibi koruma elemanları ile korunmaktadır. Trafo gücünün çok üstünde aşırı yüklenme olur veya herhangi bir müdahalede bulunulursa koruma elemanları devreye girerek, o trafoyu korumaktadır. Ancak vatandaşların pano kilitlerini kırarak sigorta ve şaltere müdahale etmek sureti ile trafoyu korumasız bıraktıkları için, sık sık istenmeyen trafo yanmaları veya patlamaları yaşanmaktadır. Ehil olmayan kişilerce yapılan bu müdahaleler, müdahalede bulunanın yanı sıra çalışanlarımızın hayatını tehlikeye koymaktadır. Ayrıca, böylesi müdahaleler sonrasında yaşanacak arızaların yol açtığı tahribat da oldukça büyütmektedir.”
SON TRAFO YANGINLARI DİYARBAKIR VE ŞANLIURFA’DA YAŞANDI
Dicle elektrik tarafından elektrik dağıtım hizmeti verilen iller arasında son trafo yanma olayları dün Diyarbakır ve Şanlıurfa’da yaşandı. Diyarbakır’ın merkez Yenişehir ilçesine bağlı Aziziye Mahallesi ve Şanlıurfa’nın merkez Karaköprü ilçesine bağlı Kabahaydar köyünde yaşandı.
Aziziye Mahallesi’nde 400 kWA’lık trafo aşırı yüklenme nedeniyle yanarak kullanılmaz hale geldi. Kabahaydar köyünde ise, 100 kWa’lık trafoya giren köylüler, burayı koruyan 160 amperlik şalteri sökerek, yerine 250 amper şalter takmasının ardından aşırı yüklenme sonucunda yanarak, kullanılamaz hale geldi.