Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA) liderler zirvesinde sürpriz bir öneride bulanan Çin lideri Şi Cinping, Asya ülkelerinin tıpkı Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) gibi kendi güvenlik yapılanmasını yeniden oluşturmaları gerektiği önerisinde bulundu. Duşanbe’deki konferansta yaptığı konuşmada Asya ülkelerinin birçok açıdan savunmasız olduklarına dikkat çeken Şi, “Çin olarak, Asya ülkeleri güvenliğin yeni baştan ve geniş bir çerçevede ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Asya ülkeleri el ele vererek bölgemizde güvenliğe tehdit oluşturan unsurlara karşı koymalı. Yeni tarzdaki bu güvenlik işbirliği bölge ülkeleri arasında sıkı temas ve birbirine güven esasına dayanmalı” dedi.
RUSYA’DAN DESTEK
Çin lideri Şi’nin konferanstaki bu sözlerini ABD’ye doğrudan meydan okuma olarak algılayan Rus gözlemciler, “Duşanbe’deki konferansta Çin, yeni bir adım atarak ABD’nin başını çektiği NATO’ya karşı koyabilecek ‘Asya ittifakı’ önerisinde bulundu” yorumunu yaptı. Konferansta Çin lideri Şi’yi destekleyen bir konuşma yapan Rusya lideri Vladimir Putin, ABD’nin son dönemde tüm kuralları çiğneyen tavrını eleştirdi.
‘KURALSIZ DÖVÜŞ’ VURGUSU
Dünyanın özellikle ekonomik ilişkiler bakımından ‘kuralsız dövüş’ arenasına dönüştüğü söyleyen Putin, “Dünya ekonomisinde adaletli ilişki ortamının yeniden tesis edilebilmesi için ilgili ülkeler arasında geniş çaplı işbirliği yapılmalı. Mevcut kuralsız dövüş modellerinden ivedi biçimde vazgeçilmeli. Bizim Rusya olarak işaret ettiğimiz bu vahim problemin çözülmesi gerektiğini düşünenler, ilk etapta dünya ticaretinde sosyal ve insani boyut içeren ürünleri yaptırım politikaları dışında bırakmalı. Örneğin, tıbbi araç ve gereçler yaptırımlar dışında tutularak iyi niyet adımı atılmalı” dedi. Güvenliğin çok uluslu Asya kıtasında en önemli unsurlardan biri haline geldiğini de hatırlatan Putin, “Terörle mücadele de Asya ülkeleri gündeminde de ciddi bir problem olarak duruyor. Terörist örgütler her geçen gün biyolojik, kimyasal ve diğer kitle imha silahlarına biraz daha yaklaşıyor. Bu ciddi tehditlere karşı, zaman kaybedilmeden geniş işbirliği ile çözüm bulunmalı” diye konuştu.
PUTİN’DEN Şİ’YE DONDURMA
Duşanbe’deki konferansın tarihi Çin lideri Şi Cinping’in 66’ncı doğum gününe denk geldi. Şi’nin doğum gününe hazırlıklı gelen Rusya lideri Putin. Sabahın erken saatlerinde Çin lideriyle gerçekleşen ikili görüşmesine valiz dolusu Rus dondurması ve büyük bir doğum günü pastası getirdi. Şi’nin doğum gününü kutlayan Putin, “Dondurmanın en iyi Rusya’da yapıldığını söylemiştiniz. Ben de size sevdiğiniz bu dondurmayı getirdim” dedi. Sovyet döneminde meşhur olan ‘Plombir’ marka bir valiz dolusu dondurma Şi’ye sunuldu. Putin’in hazırlattığı doğum günü pastasında da ‘66’ncı yaşını kutlarım’ notunun yer aldığı görüldü.
CICA’NIN TEMELİNİ NAZARBAYEV ATMIŞTI
Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de bu yıl beşincisi yapılan Asya İşbirliği ve Güvenlik Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA) fikrini 1992’de Kazakistan’ın eski lideri Nursultan Nazarbayev hayata geçirmişti. Günümüzde CICA üye ülkeleri şunlar: “Azerbaycan, Afganistan, Bangladeş, Bahreyn, Vietnam, Mısır, İsrail, Hindistan, Ürdün, Irak, İran, Kazakistan, Kamboçya, Katar, Kırgızistan, Çin, Moğolistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Filistin, Pakistan, Güney Kore, Rusya, Tacikistan, Tayland, Türkiye, Özbekistan ve Sri Lanka.” Duşanbe’deki beşinci konferansa liderler düzeyinde temsil edilen 13 ülke ise Azerbaycan, Afganistan, Bangladeş, İran, Kazakistan, Kamboçya, Kırgızistan, Çin, Pakistan, Tacikistan, Türkiye, Özbekistan ve Sri Lanka oldu.