Türkiye ile Moldova arasında müzakereleri 2011 yılında başlatılan ve 2013 tarihlerinde Kişinev’de gerçekleştirilen beşinci tur neticesinde tamamlanan Türkiye-Moldova Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yarın Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile muhatabı Moldova Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Andrian Candu tarafından Kişinev’de imzalanacak.
Türkiye ile Moldova arasında müzakereleri 2011 yılında başlatılan ve 2013 tarihlerinde Kişinev’de gerçekleştirilen beşinci tur neticesinde tamamlanan Türkiye-Moldova Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yarın Ekonomi Bakanı Sayın Nihat Zeybekci ile muhatabı Moldova Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Andrian Candu tarafından Kişinev’de imzalanacak. STA, tarafların kendi iç mevzuatına göre gerçekleştirecekleri onay işlemlerinin tamamlanmasının akabinde yürürlüğe girecek. Anlaşma’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte ihracatçılarımız Moldova pazarına tercihli giriş imkânı elde edecek.
Türkiye’nin, AB üyesi olmayan Doğu Avrupa Bölgesi’ndeki ilk STA’sı olma özelliğini taşıyan Anlaşma, mevcut haliyle mal ticaretiyle bağlantılı konuları kapsamakta.
Moldova, 2013 yılı itibariyle yaklaşık 3,6 milyonluk nüfusu, 7,9 Milyar Dolarlık GSYİH’sı, yüzde 8,9 seviyesindeki büyüme oranı, 2,5 Milyar Dolarlık İhracatı ve 2,6 Milyar Dolarlık ithalatı ile bölgesinde gelişen bir ekonomiye sahip. Moldova, ayrıca, 2007 yılında yürürlüğe giren CEFTA (Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması) ile Arnavutluk, Bosna Hersek, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Kosova ile bölgesinde oluşan serbest ticaret alanına dahil oldu.
STA’nın yürürlüğe girdiği tarihte, gümrük tarifesi satır sayısı bakımından Moldova’ya ihracatımızın yüzde 75’i, anılan ülkeden ithalatımızın yüzde 80’i; halihazırda ticarete konu ürünler bakımından ise ihracatımızın yüzde 84’ü ithalatımızın ise yüzde 93,3’ü gümrük vergisinden muaf olarak gerçekleştirilecek. 5 yıllık geçiş döneminin sonunda ise tarife satır sayısı bakımından ihracatımızın yüzde 77’si; halihazırda ticarete konu olan ürünler bakımından ise ihracatımızın yüzde 95’i, gümrük vergisinden muaf bir şekilde gerçekleşecek.
Anlaşma uyarınca, taraflar, sanayi ürünlerinde karşılıklı olarak uygulanan tüm gümrük vergilerini 5 yıllık geçiş dönemi dahilinde tedricen sıfırlayacak. Bu cümleden olarak, ülkemizce sanayi ürünlerinde Moldova’ya karşı uygulanan gümrük vergileri STA’nın yürürlüğe girdiği tarihte sıfırlanacaktır. Moldova tarafı ise gümrük tarife satırı bakımından sanayi ürünlerinin yüzde 97’sinde ülkemize karşı uyguladığı gümrük vergilerini STA’nın yürürlük tarihinde sıfırlayacak, bazı tekstil ve hazır giyim eşyası, ayakkabı, mobilyalar ile plastik ürünleri olmak üzere diğer sanayi ürünlerinde ülkemize karşı uyguladığı gümrük vergilerini ise 3 veya 5 yıllık indirim takvimleri ahilinde tedricen sıfırlayacak.
Tarım ürünlerinde ise taraflar, seçilmiş ürünler temelinde karşılık olarak taviz değişiminde bulundu. Anlaşma yürürlüğe girer girmez değer olarak Moldova’ya ihracatımızın yüzde 69’u, bu ülkeden ithalatımızın ise yüzde 89’u için tercihli pazara giriş imkanı sağlanacak.
Moldova açısından önem arz eden şarap, ayçiçeği tohumu ve yağı, meyveler, bazı hububat ürünleri ile tütün ve işlenmiş tarım ürünlerinde ülkemizce Moldova’ya tarife kotası dahilinde gümrük vergisi indirimi veya muafiyeti sağlanacak. Ülkemiz açısından hassas addedilen canlı hayvan (koyun, keçi ve sığır) ile buğday, buğday unu ve zeytinyağı dahil olmak üzere tarife satırlarının yüzde 83’ünü oluşturan tarım ürünleri ise liberalizasyon kapsamı dışında bırakıldı. Buna karşılık Moldova tarafı, ülkemizden ithal edilen belirli tarım ürünlerinde uyguladığı gümrük vergilerini, miktar limiti olmaksızın veya tarife kotası dahilinde sıfırlayacak. Ülkemiz ihracatı açısından önem arz eden; çikletler, alabalık, orkinos, incir, portakal, greyfurt, kayısı, zeytin, zeytinyağı, bitkisel katı ve sıvı yağlar, maya ve tütün gibi ürünlerin gümrük vergileri Anlaşma’nın yürürlüğe girişi ile birlikte sıfırlanacak. Ülkemiz menşeli işlenmiş tarım ürünlerinde (şekerli mamuller, çikolata, kek-bisküvi) ise tarife kotası dahilinde gümrük vergisi muafiyetli tercihli giriş imkanı elde etti.
2013 yılında Moldova’ya ihracatımız 275 milyon dolar, Moldova’dan ithalatımız ise 260 milyon dolar olarak kaydedildi. İki ülke arasında imzalanan STA ile iki ülke arasında ticaretin dengeli bir biçimde artırılması ve işadamlarımız arasında yeni işbirliği ve yatırım imkanlarının oluşturması hedeflendi.