Adalet Bakanlığı'nın arabuluculuk sistemini mahkeme öncesi çözüm yolu olarak zorunlu hale getirme çalışmaları kapsamında ilk olarak işçi-işveren uyuşmazlıklarında arabuluculuk zorunlu hale geliyor. 2016 yılında Meclis gündemine gelmesi beklenen değişikliklere göre iş davalarında arabuluculuk zorunlu hale gelecek. Arabulucuya başvurmadan açılan davalar incelenmeden reddedilecek. Yapılması beklenen değişikliklerle ilgili merak edilenleri, Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri Derneği Başkanı Arabulucu Av. Şamil Demir'e sorduk.
ZORUNLULUĞUN KAPSAMI NE OLACAK?
Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi alacakları ile işe iade talepleri zorunlu arabuluculuk kapsamında olacak. Yapılacak kanun değişikliğinin yürürlüğe girmesinden sonra işçi alacakları ile işe iade talepleri için öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmak gerekecek.
ARABULUCUYA BAŞVURMADAN DAVA AÇILABİLECEK Mİ?
Kanunun yürürlüğe girmesiyle işçi alacakları ile işe iade talepleri için doğrudan dava açılamayacak. Arabulucuya başvurmadan dava açılması halinde dava, esasına girilmeden dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilecek. Fakat taraflar arabuluculuk yoluna başvurdukları halde anlaşamazlarsa dava açabilecekler.
ARABULUCU NASIL BELİRLENECEK?
Zorunlu arabuluculuk, adliyelerde kurulacak arabuluculuk merkezleri tarafından yönetilecek. Taraflar merkezde arabuluculuk hakkında bilgilendirilecek. Başvuranların kendi arabulucularını seçememesi halinde arabulucu merkezde bulunan otomasyon sistemi üzerinden belirlenecek. Arabulucu ataması sadece Adalet Bakanlığı arabuluculuk siciline kayıtlı arabulucular arasından yapılacak. Atanan arabulucu taraflarla iletişime geçerek sürecin başlamasını sağlayacak.
İŞÇİ HANGİ ARABULUCULUK MERKEZİNE BAŞVURACAK?
Başvuru adliyelerdeki arabuluculuk merkezlerine yapılacak. Arabuluculuğa başvuracak olan taraf, karşı tarafın yerleşim yerindeki, karşı taraf tüzel kişi ise merkezinin bulunduğu yerdeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk merkezlerinden birine giderek işlemleri başlatabilecek.
ARABULUCULUK NE KADAR KADAR SÜRECEK?
Sürecin en çok iki hafta içinde sonuçlandırılması öngörülüyor. Ancak arabuluculuğa başvuranların genellikle ilk bir-iki saatte anlaştıkları görülüyor. Sürecin uzaması halinde ise arabulucunun süreyi bir kez uzatma yetkisi olacak. Arabuluculuk boyunca dava açma süreleri işlemeyecek.
ARABULUCULUK ÜCRETİNİ KİM ÖDEYECEK?
Arabuluculuk ücretinin ilk iki saati devlet tarafından karşılanacak. Anlaşma gerçekleşmez ise bu ücret yargılama giderinden sayılacak. İlk iki saatte anlaşma sağlanamazsa arabulucu taraflardan ücret isteyebilecek. Taraflar başka şekilde anlaşmadığı sürece arabuluculuk ücreti eşit ödenecek.
BİR TARAF GÖRÜŞMELER KATILMAZSA NE OLACAK?
Taraflardan birisi geçerli bir mazeret göstermeden arabuluculuk görüşmelerine katılmazsa haklı çıksa bile yargılama giderlerine mahkûm edilmesi gündemde.
SİSTEMİN FAYDASI NE OLACAK?
Zorunlu arabuluculuk ile birlikte işçi-işveren uyuşmazlıkları çok kısa sürede ve devlet katkısı sayesinde taraflara ek bir yük getirmeden çözüme kavuşabilecek.