“Tabutluk” olarak da bilinen İstanbul Sirkeci’deki Sansaryan Han, Hikmet Kıvılcımlı, Nâzım Hikmet, Ahmed Arif, Ruhi Su, Aziz Nesin, Mihri Belli, Alparslan Türkeş, Nihal Atsız, Deniz Gezmiş gibi hem sol hem de sağ kesimin simge isimlerin sorguya çekildiği yer olarak ün kazanmıştı.
İstanbul Sirkeci’de yoksul Ermeni çocukların okutulması için bağışlanan, bir dönem Emniyet Müdürlüğü ve İstanbul Adliyesi olarak da kullanılan halk arasında Sansaryan olarak bilinen Sanasaryan Han, restorasyon karşılığı 35 yıllığına kiralama ihalesine çıkarıldı.
“Tabutluk” olarak da bilinen ve Hikmet Kıvılcımlı, Nâzım Hikmet, Ahmed Arif, Ruhi Su, Aziz Nesin, Mihri Belli, Alparslan Türkeş, Nihal Atsız, Deniz Gezmiş gibi hem sol hem de sağ kesimin simge isimlerinin tutuklanıp sorguya çekildiği Sansaryan Han daha önce 5 yıldızlı otel olarak işletilmek üzere ihaleye çıkmış, ancak açılan davalar nedeniyle ihale iptal edilmişti. Hukuki sürecin Vakıflar Genel Müdürlüğü lehine sonuçlanmasının ardından han, dün Resmi Gazete’de yayımlanan ilanla yeniden ihaleye çıktı.
İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’nün 2013’te yaptığı ihaleyi 5 yıldızlı otel yapmak üzere Azeri ve Türk iki ortak kazanmıştı. Ancak Türkiye Ermeni Patrikliği, hanın 3. şahıslara devredilmesi kararına itiraz etti ve tedbir kararı aldırdı. Ancak Yargıtay 1.Hukuk Dairesi, daha önceki kararının aksine 2017’de hanın mülkiyetinin Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olduğuna hükmetti. İstanbul’un önemli simgelerinden olan ve tarihi yarımada sınırları içinde yer alan Sultanahmet Cezaevi de Four Seasons Oteli yapılmıştı.
Sansaryan Han’a ilişkin ihale ilanında hanın restorasyon veya onarım karşılığı, 3 yılı restorasyon, 32 yılı işletme olmak üzere 35 yıllığına kiralanacağı duyuruldu. Restorasyon-onarım bedeli olarak 27 milyon 48 bin lira bedel belirlendi. İhale, ilk yıl için aylık 80 bin liralık kira bedeli üzerinden açılacak. İhale, 28 Ocak 2020 tarihinde yapılacak. Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkilileri, Sansaryan Han’ın otele dönüştürülmek üzere ihaleye çıkıldığını belirtirken, yanında 5 numaralı hanın da Sansaryan Han’a eklenebileceğine dikkat çektiler.
KOMŞU DA KİRALIK
Sansaryan ’ın yanı sıra aynı caddede bulunan, altında mağaza ve bodrumu olan bir başka han da yine 35 yıllığına, yaklaşık 12 milyon lira tutarlı restorasyonu karşılığı kiraya verilecek. 692 metrekarelik bu han da ticaret alanı olarak kiralanacak ve ilk yıl için aylık 40 bin lira olarak belirlenen kira üzerinden ihaleye başlanacak. Bu hanın ihalesi ise 27 Ocak 2020 tarihinde yapılacak.
AHMED ARİF’İN RUH SAĞLIĞINI BOZAN HAN
Birçok yazar, şair ve siyasetçinin işkence gördüğü Sansaryan Han’da toplam 36 hücre bulunuyordu. Bu hücrelerden 6’sı küçük de olsa bir penceresi bulunduğundan, diğerlerine oranla daha havadardı. Ancak ikisi hariç, diğer hücreler penceresizdi ve hava alacak herhangi bir deliği bile yoktu. Hücrelerden lağım ve zehirli su akıtıldığı pek çok tanık tarafından dile getirildi. Yazar Müeyyet Boratav ve ünlü şair Ahmed Arif anılarında kaldığı hücreye akıtılan bu sıvı nedeniyle bir ay sonra delirerek akıl hastanesine gönderildiğini anlatılır. Ruh sağlığı bozulan sadece Ahmed Arif değildir. Ünlü ressam Nuri İyem’in de sinir krizleri geçirdiği bilgisi yine Mihri Belli grubunun dilekçesinde yer alıyor.
İŞKENCE VE SORGULARLA ŞİİRLERDEYDİ
Attila İlhan, ‘Tutuklunun Günlüğü’ şiirinde Emniyet Müdürlüğü’ndeki işkenceleri şöyle anlatır:
“Daktilolar camları bulutlu sorgu odalarında
didiklemez mi özgürlüğünü Sansaryan Hanı’nda
küflenir suyun bir bakır çalığı birikir ağzında
kendini öldürmeyi belki bin kere tasarlarsın da
bir kere aklından geçmez bitirmeden ölmek şarkıyı”
Halk müziği sanatçısı Ruhi Su dizelerinde Sansaryan Han’ı şöyle ifade eder:
“Mahsus Mahal derler, kaldım zindanda
Kalırım kalırım, dostlar yandadır
Ölürüm ölürüm kardeş, aklım sendedir...
Artar eksilmeyiz, zindanlarında”