Meclis gündeminde bulunan torba yasa tasarısıyla mesleki ve teknik eğitim okullarındaki öğrencilerin işletmelerde staj yapmalarına ilişkin kurallar yeniden belirleniyor. Staj yapan öğrencilere ödenecek maaşların bir kısmını devlet karşılayacak. 2016-2017 eğitim-öğretim dönemindeki stajlar için devlet işletmelere öğrenci başına aylık 130- 260 TL tutarında destek sağlayacak.
Stajyer maaşları normalde, 20’den az personeli olan işletmelerde 195 liradan; 20’den fazla personeli olan işletmelerde ise 390 liradan az olamıyor. Ancak, tasarı yasalaştığında tüm işletmelerde stajyer maaşları en az 390 lira olacak. Böylece, halen 195 lira düzeyindeki stajyer maaşları da 390 liraya çıkacak. Torba yasa tasarısında, sayıları 2 milyon 760 bin kişiye ulaşan mesleki ve teknik lise öğrencileri ile staj zorunluluğu bulunan milyonlarca üniversite öğrencisini ilgilendiren önemli düzenlemeler var.
STAJ YERİ BULMAK KOLAYLAŞACAK
Sanayi ve hizmetler sektörünün ihtiyaç duyduğu nitelikli işgücünü karşılamak amacıyla Ulusal İstihdam Strateji Belgesi’nde eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesine yönelik eylem planlarının bir kısmı, torba yasayla hayata geçiriliyor. Tasarıyla, öğrencilerin okul sıralarında iken mesleklerini fiilen yapabilmelerine olanak sağlamak amacıyla, “çıraklık” orta öğretim döneminde zorunlu eğitim kapsamına alınacak.
Mevcut yasaya göre, personel sayısı 10 ve daha fazla olan işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde 5’inden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okullarında okuyan öğrencilere “beceri eğitimi” yaptırmak zorundalar. Staj terimi 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na, TBMM’deki torba yasa tasarısıyla girecek. Tasarı uyarınca, 10 ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, personel sayısının en az yüzde 5’i kadar mesleki eğitim yaptırma zorunluluğunu, staj yapan öğrenciler için de kullanabilecek. Çalışan sayısı 10 kişiden az olan işletmeler de zorunlu olmadıkları halde beceri eğitimi, staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırabilecek. Mesleki beceri eğitimi ve staj yaptırma zorunluluğu kapsamındaki işletmeler her yıl şubat ayında çalışma ve İŞKUR il müdürlükleri tarafından il milli eğitim müdürlükleri ile yükseköğretim kurumlarına bildirilecek.
İŞLETMEYE STAJYER DESTEĞİ
3308 sayılı kanun kapsamında staj yaptırma zorunluluğu bulunan öğrencilere, maaş ödeme yükümlülüğü de bulunuyor. Bu ücret, personel sayısı 20’den fazla olan işletmelerde net asgari ücretin yüzde 30’undan; 20’den az çalışanı olan işletmelerde ise net asgari ücretin yüzde 15’inden az olamıyor. Bu da büyük işletmelerde en az 390 lira, küçük işletmelerde ise 195 lira ücret ödeneceği anlamına geliyor. Devlet bu seneden itibaren yeni bir uygulamaya başlayacak. Tasarı eğer haziran ayına kadar yasalaşırsa, bu yaz tatilinde staj yapacak öğrenciler için işletmeler devlet desteğinden yararlanacak. Devlet desteğinin tutarı, personel sayısı 20’den fazla olan işletmelerde stajyere ödenen ücretin üçte biri; personel sayısı 20’den az olan işletmelerde ise ücretin üçte ikisi oranında olacak.
STAJYERLİK SÜRESİ EMEKLİLİĞE SAYILMIYOR
Staj yapan öğrenciler için sadece iş kazası ve meslek hastalığı ile Genel sağlık sigortası primi alınıyor. Diğer çalışanlar gibi onlara da sigorta sicil numarası veriliyorsa da stajyerlik süreleri emekliliklerine sayılmıyor.
ZORUNLU STAJDA PRİM DEVLETTEN
Zorunlu staj yapan öğrenciler için iş kazası ve meslek hastalığına karşı sigorta yapılması gerekiyor. Sigorta priminin, brüt asgari ücretin yüzde 50’si üzerinden ödenmesi gerekiyor. Bu da mevcut asgari ücret üzerinden sırasıyla aylık 8.23 lira ile 49.41 lira arasında prim demek. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda okuyan öğrencilerin primleri bakanlık tarafından, yükseköğretim öğrencilerinin primleri ise üniversiteleri tarafından ödeniyor.
STAJ YAPTIRMAYANLARI AĞIR CEZALAR BEKLİYOR
Personel sayısı 20 ve daha fazla olan işletmeler, çalıştırmadıkları her stajyer için 2016 yılında aylık 866 TL; personel sayısı 20’den az olan işletmeler ise her stajyer için 433 TL tutarındaki “mesleki eğitime katılma payı”nı ilgili saymanlığa yatırmak zorundalar.
BAKANLAR KURULU DESTEĞİ 5 YIL UZATILABİLECEK
1 yıl öngörülen staj desteği, Bakanlar Kurulu tarafından 5 yıl uzatılabilecek. Staj için öğrenciye ücret ödenmesinin hem öğrencinin staja önem vermesini hem de staj yapılmadığı halde yapılmış gibi gösteren dosya düzenlenmesini önlemeyi amaçladığı belirtiliyor.
ÖĞRENCİLERE STAJ HANGİ DURUMLARDA ZORUNLU?
-Yüksek öğrenimleri sırasında “zorunlu” staja tabi tutulan öğrenciler: Sigorta zorunlu.
-Yüksek öğrenimleri sırasında okul tarafından staj yapması “uygun görülen” öğrenciler: Sigorta zorunlu.
-Staj zorunluluğu olmayan, yüksekokulca staj yaptırılmayan ancak kendi istekleriyle staj yapanlar: Sigorta zorunlu değil.