Bugüne kadar çok sayıda kişinin kanser hastalığından hayatını kaybettiği ve kamuoyunda ‘Kanserli Kasaba’ olarak bilinen Tuzköy’de kansere neden olan evlerini terk ederek AFAD tarafından yaptırılan evlere taşınan vatandaşlar bu evler için kendilerinden para talep edilmesine tepki gösterdi.
1974 yılında Sağlık Bakanlığı, Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim dalı Başkanı Prof. Dr. İzzettin Barış ile Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından Nevşehir Gülşehir ilçesindeki Tuzköy Mahallesi’ndeki belirli bölümlerindeki konutlarda yapılan bilimsel araştırmalarda, yapı taşlarının içerisinde bulunan Zeolit grubu Erionit isimli kanser yapıcı maddenin solunması ve tozlaşması ile Karınzarı Kanseri’nin (Mezotelyoma) ortaya çıktığı belirlendi.
Burada yaşayan vatandaşların evlerinin yapı taşlarındaki kansorojen madde nedeniyle kansere yakalandıklarının bilimsel olarak ortaya konduğu bu araştırmaların ardından Dünyada Karınzarı Kanseri olarak da bilinen Mezotelyoma’nın en yoğun olarak görüldüğü ikinci merkez olan ve bu güne kadar yüzlerce kişinin kanser hastalığına yakalanarak hayatını kaybettiği Tuzköy Mahallesi’ndeki vatandaşların daha güvenli alana taşınmasına yönelik çalışmalar başlatıldı. Çalışmalar çerçevesinde ilk olarak kanserli konutların bulunduğu bölge 2004 yılında Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından afet bölgesi kapsamına alındı. Buradaki konutlarda oturan vatandaşlar için ise Evrenin Etekleri mevkiinde hiçbir kanser riski taşımayan 2 milyon metrekarelik alanda 245 afet konutu yapılarak konutlar 2008 yılında hak sahiplerine dağıtıldı. Daha önce kanserli bölgede oturan vatandaşlar ise buradaki evlerini terk ederek bu konutlara taşındı.
"YENİDEN KANSERE YAKALANDIK"
Yeni konutlarında 7 yıldır oturan vatandaşlar bu günlerde ise bir sürprizle karşılaştı. Eski konutlarını terk etmeleri karşılığında yeni konutlarının kendilerine ücretsiz olarak verildiğini iddia eden vatandaşlar, Ziraat Bankası aracılığıyla AFAD tarafından kendilerine borç tebligatlarının yapıldığını ve borçlarını ödemedikleri takdirde icra işlemlerinin başlatılacağını ifade etti. Oturdukları evler için kendilerinden 28 bin TL para talep edildiğini ve 250’ye yakın hak sahibinin bu durumdan mağdur olduğunu kaydeden mahalle sakinlerinden Oruç Kayaharman, “Biz eski evlerimizi boş yere terk etmedik. Evimizin yapı taşları kanser yaptığı için terk ettik. Devletimiz bizi kanserden kurtarmak için ev yaptı. Fakat bu borç çıkınca biz yeni bir kansere yakalandık” dedi.
"BORÇ BATAĞINDA ÖLMEKTENSE KANSERDEN ÖLMEYE RAZIYIM"
Yalçın Bilgin isimli vatandaş ise, kanser hastalığından dolayı bir çok kişinin hayatını kaybettiği mahallelerinde oturan vatandaşların evlerini terk etmeleri karşılığında kendilerine yeni evlerin yapıldığını söyledi. Yeni konutlara taşınan vatandaşlara daha önce bir ücret ödeyeceklerinin söylenmediğini ileri süren Bilgin, “Yeni konutlara taşınanlara 6 yıl sonra borç tebligatları gelmeye başladı. Buradaki insanlar eski evlerinde hayvancılık ve tarımla geçimlerini sağlıyordu. Yeni konutlarında ise bu şansları yok. Hepsi boşta geziyor ve mağdur. Ben halen eski konutlarda oturuyorum ve böyle olursa da taşınmayı düşünmüyorum. Böyle olursa ben kansere razıyım. Gidip orada borç batağından ölmektense burada kanserden ölürüm” diye konuştu.
Kendilerine verilen konutlar karşılığında para ödeyeceklerinden daha önce haberdar olmadıklarını belirten Mehmet Uğurlu isimli vatandaş ise, “Biz kanserden kurtulmadık bizi daha beter kanser yaptılar. Böyle bir yer olmaz. Bu yanlışlığın düzeltilmesini bekliyoruz” dedi.
AFAD AÇIKLAMA YAPTI
Konuyla ilgili olarak Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada ise; zarara yol açan afetler sonrasında afetzedelerin mağduriyetlerini giderebilmek için 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun dâhilinde AFAD tarafından Yaşam Konutlarının inşa edildiği kaydedildi. Nevşehir’in Gülşehir ilçesindeki Tuzköy Mahallesinde de AFAD Yaşam Konutları inşa edilerek 8 yıl önce hak sahiplerine teslim edildiğinin belirtildiği açıklamada, “ İlk iki yıl herhangi bir ödemesi bulunmayan AFAD Yaşam Konutları’nda oturan hak sahipleri, evlerin maliyeti olan 28.633 TL’yi, 3. yıldan itibaren ayda 133 TL taksitle ödenmesiyle ev sahibi yapılıyorlar. Tuzköy’de, mevzuattaki kriterlere göre belirlenen hak sahiplerine 248 AFAD Yaşam Konutu ve 14 işyeri inşa edildi. Cüzi miktarların peyderpey ödenmesiyle ev sahibi yapılan afetzedeler, banka ile aralarında yaptıkları anlaşmaya istinaden herhangi bir çağrıya gerek kalmaksızın borçlarını ödüyorlar. Hak sahipleri, Tuzköy’deki AFAD Yaşam Konutları’nda yaklaşık 8 yıldır oturuyorlar. Bu sürenin 3. yılından itibaren, 7269 sayılı kanuna göre, ödemeler yıllık olarak bankaya yapılıyor. Konut maliyetleri, hak sahipleri tarafından 18 yılda bankalara ödeniyor, geciken ödemeler için kanuni miktar ödeniyor. Kanuna göre 3 yıl ödemesi yapılmayan konutları hak sahipleri geri veriyor. Tuzköy’ün yanı sıra ülke genelindeki AFAD Yaşam Konutları’nda oturan hak sahipleri, kanuni borçlarını ödemeye devam ediyor” denildi.