Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı ekipleri, hem yurt içinde hem de yurt dışında tarihi eser niteliğindeki kültür varlıklarının izini sürüp, envantere kazandırıyor. Daire Başkanlığı bünyesindeki Yurt Dışı Kaçakçılıkla Mücadele Şubesi ekiplerinin emniyet ve jandarmanın desteğiyle yaptığı çalışmalar sonucu 2022 yılında Anadolu kökenli 1120 tarihi eserin yurt dışından Türkiye'ye iadesi sağlandı. Bu yıl getirilen 1120 eser ile 20 yılda yurt dışından iadesi sağlanan eser sayısı, 9 bin 42 olarak kayıtlara geçti.
Öte yandan 393 bin 544’ü 2022 yılında olmak üzere son 3 yılda yurt içinde toplam 890 bin 158 kültür varlığı ve obje, yurt dışına kaçırılmadan ele geçirilerek müze müdürlüklerinde muhafaza altına alındı.
'BİNLERCE ARŞİV BELGESİ TARANIYOR'
Yurt Dışı Kaçakçılıkla Mücadele Şube Müdürü Burcu Özdemir, kültür varlığı kaçakçılığı ile mücadele kapsamında yurt dışına kaçırılmış eserlerin iadesi için yurt dışında bulunan müzelerin koleksiyonlarının, galerilerin satışlarının ve müzayede evlerinin kataloglarının yakından takip edildiğini belirtti. Özdemir, Anadolu kökenli olduğu düşünülen eserler için akademisyenler ve müze uzmanları tarafından hazırlanan kapsamlı raporlar, delil niteliğindeki binlerce arşiv belgesi ve kriminolojik veriler incelenerek iade taleplerinin oluşturulduğunu ve bu taleplerin Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ilgili ülkelere iletildiğini aktardı.
'İKİLİ ANLAŞMA YAPILAN ÜLKE SAYISI 12'
Özdemir, kültür varlıklarının iadesinde, ülkeler arası anlaşmaların önemli rol oynadığının altını çizerek, "Kültür varlığı kaçakçılığının önlenmesi ve eserlerin köken ülkelere iadesinin sağlanması için Türkiye’nin ikili anlaşması bulunan ülke sayısı 2022 yılında Sırbistan, Ekvator ve İsviçre ile imzalanan anlaşmalarla 12’ye yükseldi" dedi.
Kültür varlıklarının iade taleplerinde, ilgili ülkelerin şeffaf şekilde çalışmalara destek olmasının uluslararası kültür varlığı kaçakçılığını önlemek adına önemli oluğunu belirten Özdemir, "Kültür varlığı ticaretinin yapılabildiği ülkelerin, Türkiye gibi köken ülkelerle son derece şeffaf ve iş birliği halinde çalışması gerekiyor. Bu süreçlere olumlu katkıda bulunan ülkeler var. Son yıllarda ABD’nin savcılık bürolarıyla geliştirilen iş birlikleri, bu sürece çok olumlu katkılar vermekte. Biz bu tür yaklaşımları, kültür varlığı ticareti konusunda pazar oluşturan ülkelerden de bekliyoruz" diye konuştu.
'890 BİN
Şube Müdürü Özgür Mehmet İrkin ise 9 Mart 2020'de şube müdürlüğünden daire başkanlığı statüsüne yükseltilen Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi Başkanlığı bünyesinde Yurt İçi Kaçakçılıkla Mücadele Şubesi, Yurt Dışı Kaçakçılıkla Mücadele Şubesi, Eğitim ve Farkındalık Şubesi olmak üzere 3 şube müdürlüğünün bulunduğunu belirtti. İrkin, başkanlık bünyesi altındaki her birimin kendi görev alanı içinde organize olarak teknik çalışmalar yürüttüğünü belirtti.
İrkin, emniyet ile jandarma ekipleri ve bakanlığın teknik desteğiyle yürütülen çalışmalar kapsamında, 393 bin 544’ü 2022 yılında olmak üzere, son 3 yılda yurt içinde toplam 890 bin 158 kültür varlığı ve objenin yurt dışına kaçırılmadan ele geçirilerek müze müdürlüklerinde muhafazaya alındığını aktardı.