Merkez Bankası ’Banka Kredileri Eğilim Anketi’ne göre bankalar, bireysel kredilere ve işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırdı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ekim-Aralık dönemi ’Banka Kredileri Eğilim Anketi’ni açıkladı. Ankete göre, Ekim-Aralık 2014 döneminde bankalar, genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırdı. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler olarak; risk algısı, fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ile diğer bankaların rekabeti gösterildi. 2015 yılının ilk çeyreği için beklenti, standartların sıkılaştırılacağı yönünde oldu.
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında; bankaların faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar ile daha riskli olarak değerlendirdikleri krediler üzerinden aldıkları kâr marjını artırdığı, teminat ihtiyacı ve vade koşulunu sıkılaştırdığı görüldü.
Ekim-Aralık 2014 döneminde genel olarak işletmelerin banka kredilerine olan talebi önceki çeyreğe göre geriledi. Talepteki gerilemenin ardındaki nedenler olarak; sabit yatırımlar ile birleşmeler/satın almalar ve yeniden yapılanmalardan kaynaklanan finansman ihtiyacındaki azalma ve alternatif finansman kullanımı gösterildi. Stok artırımı ve işletme sermayesi gereksinimi ile borcun yeniden yapılandırılması, talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler oldu. 2015 yılının ilk çeyreği için beklenti, kredi talebinin artacağı yönünde oldu.
Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, diğer bireysel krediler başta olmak üzere tüm bireysel kredilerde standartların sıkılaştırıldığı görüldü. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki neden olarak risk algısına ilişkin faktörler gösterildi. Gelecek çeyrek için beklenti, bireysel kredilere uygulanan standartlardaki sıkılaşma eğiliminin devam edeceği yönünde oldu.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında; konut kredilerinde faiz dışında alınan ücret ve komisyonları düşüren bankaların; taşıt kredilerinde koşul ve kuralları değiştirmediği, diğer bireysel kredilerde ise hem fiyat hem de fiyat dışı koşul ve kuralları sıkılaştırdığı görüldü.
Yılın son çeyreğinde, tüm bireysel kredilerde talep artışı yaşandı. Konut kredileri açısından bakıldığında, alternatif finansman kullanımı ile konut alımı dışındaki tüketim harcamalarındaki artıştan kaynaklanan aşağı yönlü baskıya karşın konut piyasasına ilişkin beklentiler ile tüketici güveninin talebi artırdığı görüldü. Taşıt kredilerinde, bireysel tasarruflar talep artışına neden olurken, diğer bireysel kredilerde bireysel tasarruflar ile tüketici güveninin talep artışında rol oynadığı görüldü. 2015 yılının ilk çeyreğinde; konut ve taşıt kredilerine olan talebin gerilemesi, diğer bireysel kredilere olan talebin ise artışını sürdürmesi beklendi.
Bankaların fon sağlama imkânları açısından bakıldığında; yurtiçi fonlama koşullarının yılın üçüncü çeyreğine göre sıkılaştığı, yurtdışından fon sağlama koşullarının ise gevşediği görüldü. 2015 yılının ilk çeyreğinde, yurtiçi fonlama koşullarının gevşemesi, yurtdışı fonlama koşullarının ise sıkılaşması beklendi.