Yörük kültüründe önemli bir yere sahip ve Fethiye yöresine ait ‘Kaya Halı’sını gelecek kuşaklara aktarmak için Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sağlanan maddi katkı ile alınan 15 tezgâhta Türkiye’nin dört bir yanından gelen kursiyerler hem halı dokuyor, hem de unutulmaya yüz tutmuş kültürü gelecek kuşaklara aktarıyor.
BAKANLIK 15 TEZGÂH ALDI
Muğla Kültür ve Turizm İl Müdürü Veli Çelik, yok olmaya yüz tutmuş Kaya halısının gelecek kuşaklara aktarılması adına Bakanlık düzeyinde girişimlerde bulunduklarını söyledi. Çelik, “Kaya kilimi tamamen yün olması, elle eğilmesi, kökboyası ile yapılması gibi özellikleri var. Fethiye’de açılan kursun eğitmeni Bakanlık tarafından gönderildi. Kursiyerler ise Türkiye’nin birçok bölgesinden sadece ve sadece Kaya Halı’sını örmek için geldiler. Kültür ve Turizm Bakanlığımız küçük de olsa bu tezgâhların alınması konusunda bize kaynak sağladı. Sağlanan kaynak ile 15’e yakın tezgâh aldık. Hocamız öğrencileri ile birlikte unutulmaya yüz tutmuş Kaya kilimini dokuyarak gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlıyorlar. Biz Müdürlük olarak kıyılarımızı, denizimi, güneşimizi, kumumuzu, ören yerlerimizi pazarlarken, bu tür geçmişten gelen kültürümüzü de pazarlamak istiyoruz” dedi.
TÜRKİYE’NİN HER YERİNDEN KURSİYER VAR
Kursun usta öğreticisi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı halı ve dokuma ustası Meryem Balıkçı “Kaya halısı tamamen el yapımı ve kök boya olan, tamamen antik değer taşıyan ve dünyada kaybolmaya ve unutulmaya yüz tutmuş denebilecek kadar az olan bir ürün. Kök boya olan bir tek Taşpınar halısı kaldı, bir de bizim Kaya halısı dediğimiz halı kaldı. Ben Kültür Bakanlığı sanatçısıyım. Bu dalda da Üniversite bitirdim. Mesleğimin ne kadar kültürel bir değer olduğunun farkına vardığım için çok mücadele verdim ve inşallah meyvelerini de toplayacağız. Amacımız bu mesleği gelecek kuşaklara aktarmak. Bakanlığımızın katkıları ile alınan tezgâhlarımızda 15 kursiyerim var. Dünyanın her yerinden kursiyer var. Uzun soluklu bir kurs olduğu için Kaya halısını yaşatmak adına kursumuz kalıcı bir kurs alarak Artvin’den, Sivas’tan Çanakkale’den bütün illerden öğrencimiz var. Bunların yanında ABD, İngiliz, Japon, Kazakistan ve Rus öğrencilerimiz var” dedi.
KAYA HALISI NASIL YAPILIR?
Halı ve dokuma ustası Meryem Balıkçı Kaya halısı için Mart ve Nisan kırkımının daha verimli olduğunu belirterek, “İlmelikler ayrı eğrilir, çözgülükler daha bükümlü ve iki kat olarak eğrilir. Teknik bir işlemden geçtikten sonra ilmelikler kök boya ile boyanır. Boya için ceviz kabuğu, soğan kabuğu, palamut meşesi kabuğu, nar kabuğu kök boya dediğimiz çivit mavi olarak boyanır. Bir halının gündeme gelebilmesi için en azından iki senenin geçmesi lazım. Bu mesleğin kaybolmasının bir nedeni de çok uzun soluklu sabır istemesinden ve hemen paraya dönüşmemesindendi” dedi.
TARTILARAK SATILAN HALI
Kursiyerlerden Artvin’li Nalan Büyüklü, iki yıldır halı dokuduğunu belirterek, “İlk başlarda bir meşgale olsu diye başlamıştım ama sonra bırakamadım. Boyaması, boyayı hazırlamak, sabitlemek, ipi çözmek hepsi çok uzun zaman alıyor. Tek tek ilmekle bağlıyorsunuz, ama çok keyifli bir sanat. Kaybolmaya yüz tutmuş bir uğraşmışmış. Bu halının katlanıp poşete sığdığını ben Kaya halısında gördüm. Kaya halısı tartılarak satılırmış” dedi.