Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü, Afşin-Elbistan-Göksun ilçeleri arasındaki üçgende tespit edilen bakır madenindeki varlığını doğruladığı yaklaşık 1 milyar tonluk rezervin, 250 milyon tonunun görünür hale getirildiğini açıklayarak, bakır madenini resmen tescilledi.
Kahramanmaraş-Osmaniye Polimetal Maden Aramaları Projesi çerçevesinde Afşin ilçesine bağlı Hüyüklü ve Nadır Mahalleri’nde keşfedilen bakır madeninin rezervine ilişkin olarak ilk resmi açıklama Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü’nden geldi. MTA, 2009 yılında tespit edilen bakır madeninin toplam rezervinin 850-950 milyon ton arasında tahmin edildiğini, geçtiğimiz günlerde yayınladığı 2013 yılı faaliyet raporunda açıkladı.
2013 yılı faaliyet raporuna yansıyan bilgilere göre, bölgede sadece bakır değil önemli oranda kurşun, çinko, molbiden ve altın da bulunuyor. MTA, çıkarılıp işlenmesi halinde ülke ekonomisine milyarlarca dolar katkı sağlayacak madenin 4’te 1’i olan 250 milyon tonluk rezervinin de görünür hale getirildiği bilgisine de faaliyet raporunda yer verdi.
Bakır insanların eski çağlardan beri çeşitli amaçlarla kullandığı ve günümüzde de sanayinin temel girdileri arasında yer alan önemli metallerden birisi. Bakır, çok çeşitli özellikleri barındırması ile ekonomide önemli bir rol oynuyor. Yüksek elektrik ve ısı iletkenliği, aşınmaya karşı direnci maddeden çekilebilme ve dövülebilme bakır madeninin en önemli özellikleri olarak sıralanıyor. Ayrıca alaşımları çok çeşitli olup endüstride değişik amaçlı kullanılıyor. Afşin’de keşfedilen porfiri bakır yatağı ekonomik anlamda; yüzde 0.8 Cu tenörlü ve ortalama rezervi 500 milyon tondan fazla olup, bunlar az miktarda molibden, altın ve gümüş içeren, açık işletme veya yeraltı işletmeciliği ile işletilebiliyor. Dünya üzerinde bilinen ve ekonomik olarak işletilen porfiri bakır yatakları And (Batı Amerika), Filipinler ve Alp orojenik kuşaklarında bulunuyor.
Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü, Türkiye’nin toplam rezervinin neredeyse yarısının tespit edildiği Afşin-Elbistan bölgesindeki maden yatağı ile ilgili olarak 2009 yılından itibaren yaptığı çalışmaları faaliyet raporunda açıkladı. Daha önceden 2013 yılına kadar sahanın özelliklerini belirleme üzerine yoğunlaşan MTA, 2013 yılında bölgede yapılan sondajlardan elde edilen karotların incelemesini yaptı. 2008 yılında keşif ve genel çalışmaların yapıldığının anlatıldığı faaliyet raporlarında 2009 yılında ruhsatlandırma çalışmaları ve haritalandırmaların yapıldığı kaydedildi. MTA, 2010 yılında rezerv bulunduğu düşünülen alanda 6 ayrı ruhsat aldı. Bölgedeki ilk sondajlar ise 2011 yılında başladı. MTA, 2012 yılında ise Afşin güneyi ile Elbistan batısında yer alan levha dayk karmaşığı içerisinde tektonik hatlara bağlı olarak gelişen damar tipinde cevherleşlemeler tespit edildiğini açıkladı.
Madenin rezervine ve büyüklüğüne ilişkin en net bilgi ise, geçtiğimiz günlerde açıklanan 2013 yılı faaliyet raporunda yer aldı. Raporun özetinde sahada bakır, kurşun, çinko ve altın madenlerinden oluşan yaklaşık 850-950 milyon tonluk rezerv olduğu bilgisi aktarıldı.
Bu rezervin 250 milyon tonunun görünür hale getirildiğinin de altının çizildiği raporda; şu ifadeler kullanıldı:
“Proje kapsamında Afşin ilçesine bağlı Hüyüklü-Kayışındere ve Nadır (Tilavşun) ruhsat sahalarında yapılan detay çalışmalar sonucunda önemli Bakır (Cu) - Kurşun (Pb) - Çinko (Zn) - Altın (Au) değerleri elde edilmiştir. Sahada yapılan sondajlı arama çalışmaları ile ruhsat sahası içinde porfiri sistemde gelişmiş Bakır (Cu) + Molbiden (Mo) cevherleşmesi tespit edilmiştir. Bu cevherleşmeye ilave olarak yer yer damarlar halinde Kurşun (Pb) - Çinko (Zn) cevherleşmeleri de gözlenmektedir. 2012 ve 2013 yıllarında toplam 18 bin 124 metre sondaj yapılmış olup yaklaşık olarak 250 milyon kısım, görünür hale getirilmiştir. Toplamda 850-950 milyon tonluk bir kütlenin görünür kaynak olabileceği tahmin edilmektedir.”
Bölgede bulunan Afşin ve Elbistan ilçesinin ‘başına talih kuşu kondu’ yorumlarının yapıldığı maden bölgesinin magmatik kitle çerçevesinde yerin 4-5 kilometre altında oluştuğu ancak, yer hareketleri sonucunda yeryüzüne kadar da çıktığı biliniyor. Yılda 10 milyon tonluk işleme kapasitesi ile Türkiye’ye 100 yıl yetmesi düşünülen bakır madenini, yaklaşık 1 milyar tonluk rezervi ile de dünyanın sayılı büyük bakır madenleri arasında yer alıyor.