Ayıplı mal satın alan bir tüketicinin sadece ücretsiz onarım yaptırabileceği algısının aksine değişim, indirim ve iade gibi haklara da sahip olduğu açıklandı.
Geçtiğimiz Mayıs ayının sonunda Avrupa’daki gelişmeler dikkate alınarak yenilenen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketicileri korumaya yönelik önemli değişiklikler getirdi. İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Umut Yeniocak, tüketicinin satın aldığı üründe bir sorun çıkması durumunda sahip olduğu haklarla ilgili bilgi verdi. Ayıplı mal satın alan bir tüketicinin sadece ücretsiz onarım hakkına sahip olduğu algısının oluşturulmaya çalışıldığını ifade eden Umut Yeniocak, bu ezberin bozulması gerektiğini, kanunun tüketiciye dört hak verdiğini ve önce onarım hakkını kullanmanın bir zorunluluk olmadığını belirtti. İşte tüketicinin aldığı üründe bir sorun çıkması durumunda sahip olduğu haklar.
ONARIM, DEĞİŞİM, İNDİRİM VE İADE
Ayıplı mal satın alan bir tüketicinin sadece ücretsiz onarım hakkına sahip olduğu algısının hak kayıplarına yol açtığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Umut Yeniocak, tüketicinin haklarını şöyle sıraladı: “Satın aldığı ürün ayıplı çıkan bir tüketici, Kanun’a göre; Satıcıya karşı ücretsiz onarım talebinde bulunabileceği gibi, ürünün onarılmasını tercih etmeyip, ayıplı ürünü ayıplı olmayan bir ürünle değiştirme, ürünün bedelinde indirim veya ürünü iade edip bedelin geri ödenmesi yönündeki talep haklarından birisini kullanabilir. Hatta onarım ve değişim haklarını, sadece satıcıya değil ürünü ithal eden ve üreten kişilere karşı da kullanabilir. Uygulamada ise tüketici, başka bir hakkı yokmuş ve onarıma katlanmak zorundaymış gibi, bu dört haktan sürekli ücretsiz onarım hakkını kullanmaya satıcılar tarafından teşvik ediliyor. Oysaki tüketici, Kanun’un verdiği diğer haklardan birini de kullanabilir. Ayrıca, yanlış bilinen bir başka konu da, garanti belgesi olmayan bir üründe sorun çıktığı zaman tüketicinin bir hakkı yokmuş zannedilmesidir. Garanti belgesi olmasa da Kanun tüketiciye iki yıl içinde bu haklarını kullanma imkânı vermiştir. Belgenin olmaması hak kaybına yol açmaz. Önemli olan, üründeki sorunun bir kullanım hatası sebebiyle oluşmaması ve bu hakların iki yıllık süre içinde kullanılmasıdır.”
SATIN ALMA TARİHİNDEN SONRA GEÇEN ZAMANA DİKKAT
Tüketici kanunundaki süre düzenlemesi hakkında bilgi veren Umut Yeniocak, garantinin devam ettiği iki yıl boyunca o maldaki sorunla ilgili satıcıya, üreticiye ya da ithalatçıya başvurulabileceğini söyledi. Yeniocak, “Tüketici, iki yıllık yasal sürenin ilk altı ayında başvurursa, satıcı ya da üretici, teslim sırasında malda bir sorun olmadığını ispat etmek zorunda kalır. Şayet, tüketici ilk altı aydan sonra başvurursa, bu durumda teslim sırasında üründe bir sorun olduğunu ispat etmek zorunda kalacak taraf tüketici olur. Ayrıca, satıcının internet üzerinden ya da işyeri dışında bir şekilde tüketiciye ulaşarak yaptığı satışlarda Kanun, tüketiciye, 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermek zorunda olmaksızın sözleşmeden cayma, yani ürünü iade edip yaptığı ödemeyi geri alma hakkı vermektedir ” diye konuştu.
AYIPLI MAL SATIN ALAN BİR KİŞİ NE YAPMALI?
Umut Yeniocak, ayıplı malı satın alan bir kişinin öncelikle satıcıya bildirimde bulunarak iade, değişim, onarım ya da indirim taleplerinden hangisini kullanmak istediğini belirtmesi gerektiğini söyledi. Satıcı talebi karşılamazsa yargı yoluna gidilmesi gerektiğini ifade eden Yeniocak, başvurulacak yargı merciinin ürün bedeline göre belirlendiğini söyledi. Tüketicinin haklarını nasıl kullanacaklarını öğrenmelerinin önemine vurgu yapan Yeniocak, “Ürünün bedeli 2 bin 200 liranın altındaysa ilçelerdeki kaymakamlıklar bünyesinde bulunan tüketici hakem heyetlerine başvurmamız gerekiyor. Eğer ürünün bedeli 2 bin 200 lira 3 bin 300 lira arasındaysa bu durumda da illerdeki Ticaret İl Müdürlükleri bünyesinde bulunan hakem heyetlerine başvurmalıyız. Ürün, 3 bin 300 liranın da üzerinde bir değere sahipse bu durumda doğrudan tüketici mahkemesine başvurmalıyız. Ayrıca tüketici hakem heyetlerine tuketici.gov.tr adresi üzerinden online başvuru da yapılabilir” ifadelerine yer verdi.