Beyin tümörleri birincil beyin tümörleri veya ikincil (metastatik) beyin tümörleri olarak ikiye ayrılırlar. Birincil beyin tümörleri beyinde bulunan hücrelerden köken alan tümörlerdir ve yapıları itibariyle benign (iyi huylu) ve malign (kötü huylu) olarak sınıflanırlar.
İyi huylu beyin tümörleri kanserlerden farklı olarak yavaş büyürler, çoğunlukla belirgin sınırları vardır. Nadiren yayılım gösterirler. Ancak yerleştikleri beyin bölgelerine göre iyi huylu tümörler de tehlikeli olabilirler. Beyinin kritik işlev gören bölümlerine bası yapabilir veya o bölgeleri hasarlayabilirler. Bazen de iyi huylu beyin tümörleri, ulaşılması çok zor olan veya o bölgede cerrahi yapıldığı zaman yan etki oranları yüksek bölgelerde bulunup yaşamsal tehdit oluşturabilirler. Yaptıkları hasarlara bağlı olarak bireyin gündelik hayatını sürdürmesini engelleyen ciddi işlev kaybına da neden olurlar. İyi huylu beyin tümörleri genellikle cerrahi tedavi ile çıkarılırlar. Tekrarlama olasılıkları daha azdır. Çok nadiren iyi huylu beyin tümörleri kötü huylu beyin tümörlerine dönüşüm gösterirler.
Kötü huylu beyin tümörleri içinde kanser hücreleri vardır. Tipik olarak hızlı büyüyen ve çevre sağlıklı beyin dokusuna yayılan bu tümörler ciddi yaşamsal tehlike oluştururlar. Çok nadiren omuriliğe yayılım gösterirler.
Beyin tümörleri görülme sıklıkları farklılık gösterir. Gliomalar en sık görülen birincil beyin tümörleridir. İkincil (metastatik) beyin tümörleri vücudun başka bölgelerine yerleşmiş tümörlerin beyne yayılımı sonucu oluşurlar. Beyinde en sık rastlanan tümör tipi metastatik yani ikincil beyin tümörüdür.
En sık ikincil beyin tümörleri;
Meme kanseri
Kolon kanseri
Böbrek kanseri
Akciğer kanseri
Deri kanseri (melanoma)
Metastatik beyin tümörleri kan yoluyla yayılım gösterir. Bu tümörler her zaman kötü huylu tümörlerdir. Tümörün kanser odağından kan yoluyla yayılımı sonucu, beyin yarı kürelerinde veya serebellumda yerleşim görülür. Kanser ayrıca omurgaya da yayılım gösterebilir. Omurgaya yayılanlara da metastatik omurga tümörleri denir. Metastatik beyin tümörleri hızla büyür ve yakınındaki beyin dokusunu hasara uğratır. Bazı hastalarda beyinde birden fazla alanda metastatik odak saptanabilir. Bazı metastatik beyin tümörleri başka organda yerleşik birincil kanserin saptanmasından ve tedavisinden yıllar sonra beyine metastaz yapabilirler. Nadir durumlarda beyinde metastaz saptandığı halde başka organda yerleşik birincil tümör odağı saptanamaz.
Beyin tümörüne yol açan nedenler konusunda birçok çalışma yapılmaktadır. Kesin olarak saptanan neden henüz yok denecek kadar azdır. Radyasyona maruz kalmanın, radyasyon tedavisinin beyin tümörü riskini artırdığı bilinmektedir. Ancak diğer bazı etkenlerin beyin tümörü gelişiminde daha sık etken oldukları bilinmektedir. Bu etkenler erkek cinsiyet, beyaz ırk, 65 yaş üstü olarak sıralanabilir. Bazı beyin tümörleri de ailesel aktarım gösterirler. Plastik ve tekstil sanayi de kullanılan bazı hammaddeler de risk faktörü olarak belirlenmiştir.
Beyin tümörlerinin belirtileri tümörlerin yerleştikleri bölgelere göre farklılık gösterir. Tümör boyutu, yerleşim yeri ve boyutundaki genişleme hızı, belirti ve bulguların ortaya çıkışında en önemli etkenlerdir. Beyin tümörlerinin genel belirti ve bulguları;
Baş ağrısı
Nöbet geçirme
Düşünme, konuşma ve kelime bulmada güçlük ve/veya yavaşlama
Kişilik ve davranış değişiklikleri
Bedenin bir kısmı veya bir yarısında kuvvetsizlik
Denge kaybı, baş dönmesi, sersemlik
Duyma kaybı
Görme bozuklukları
Hafıza kaybı
Beyin tümörü tanısı koymak için genellikle kullanılan yöntemler şunlardır:
Öykü – Sizin hasta olarak şikayet ve bulgularınızın ayrıntılarını ayrıca bunların gelişim sürecini anlatmanız istenir.
Nörolojik muayene
Radyolojik inceleme
Biopsi
Nörolojik Muayene Nasıl Yapılır?
Muayene için beyin cerrahına gittiğinizde öncelikli olarak size ve/veya yakınlarınıza şikâyetinizin veya şikâyetlerinizin ne olduğu sorulur. Sonrasında bu şikâyetlerin ne kadar zamandır olduğunu, süreğenliğini ve diğer detayları sorgulanır. Daha sonra ayrıntılı bir fizik muayene yapılacaktır. Nörolojik muayenede görme, duyma, kuvvet, duyu, denge, koordinasyon, refleksler, düşünme yeteneği ve hafıza, hatırlama işlevleri değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirme sonucunda eğer radyolojik inceleme gerekirse size hangi incelemelerin yapılacağı ve gerekçelerini anlatılır.