Ağız, burun, boğaz bölgesi virüs için en önemli yerleşme, bulaşma ve bedene giriş alanları. Özellikle bu bölgelerin korunması en mühim nokta. Sık tekrarlanan ağız, boğaz temizlikleri, doğru ve dozunda yapılan (abartmadan) tuzlu veya tuzsuz su gargaraları kanaatime göre çok faydalı.
BİR SORU: NASIL BESLENELİM
Yalnızca koronavirüslere değil, diğer mikroplara karşı da en etkin gücümüz hiç kuşku yok ki bağışıklık sistemimiz. Sistemin en çok ihtiyaç duyduğu şeylerin başında protein zengini besinler var. Hayvansal ürünlerden sakatat, süt ürünleri, deniz ürünleri, yumurta (tabii ki iyice pişirerek), bitkisel besinlerden bakliyat ve kuruyemişler en etkili protein kaynaklarımız. Ama bize sadece protein yetmiyor.
Bağışıklığın gücüne güç katan antioksidanları, vitamin ve mineralleri de (taze sebze ve meyveleri, tam tahıllıları, baharatları) her zamankinden daha düzenli yiyip içmemiz lazım. Özellikle sülfür ve terpen zengini sebzeler (lahana, karnabahar, soğan, sarımsak, turp, tere, roka, nane, fesleğen ) antosiyanin deposu koyu kırmızı, mor, siyah renkli sebze ve meyveler işe yarayabilirler. Propolisin antiseptik ve antioksidan gücü de akılda tutulmalı...
BİR BİLGİ: TAKVİYE LAZIM MI
Hemen herkes “Bağışıklığım güçlü olsun” diyerek destek hapları peşinde. Kimi probiyotik, propolis, kimi C ve D vitamini, kimi de bitkisel çözümlerde çare arıyor. Kısacası bağışıklık destekleri neredeyse yok satıyor.
Bu listeye daha önceki yayınlarda etkili olabilecekleri anlaşılan şu antioksidanlar da eklenebilir: Selenyum, çinko, alfa lipoik asid, N Asetil Sistein...
NOT: Bu antioksidanların özellikle solunum yolu mukozasının korunmasında ve akciğerlerde krize, solunum yetmezliğine sebep olan iltihabi yanıtların azaltılmasında etkili olabileceklerini düşündüren bilimsel veriler var.
ÖNEMLİ: YILGINLIK VE PANİK YOK
Koronavirüs meselesi önemli. Tamam ama “enseyi bu kadar karartmanın” ve neredeyse bir tür yılgınlık ve panik duygusu denizinde boğulma hali yaşamanın da bir anlamı yok. Nedeni şu: Hem Dünya Sağlık Örgütü, hem de ülkemizdeki uzmanlar, eldeki ilaçlarla bile (klorokin ve oseltamivir) oldukça iyi neticeler alındığını, diğer bazı antiviral ilaçlar ile de ümit veren neticelere ulaşıldığını açıkladılar.
EV ÇÖZÜMÜ: KOLONYA İŞE YARAR MI
Yarar! Sadece kolonya değil yüzde 60 ve üzerinde alkol içeren her türlü çözelti virüsü yok edebiliyor. Alkol içeren ıslak mendiller ve antiseptikler de zaten bu nedenle öneriliyor. Şüpheli her temastan sonra sıkı bir el yıkama ve mümkünse kolonya ya da başka bir dezenfektandan faydalanmak etkili bir önlem.
UNUTMAYIN: İYİLEŞENLER DAHA FAZLA
DÜN konuştuğum bir enfeksiyon hastalıkları hocamız da benimle aynı fikirde. Korkuyu abartmayalım. Koronavirüsten iyileşenlerin sayısının ölenlerden çok daha fazla olduğunu unutmayalım...
HATIRLATMA: YAŞLILARA DİKKAT EDİN
YAŞLI ve düşkün kişiler, KOAH hastaları, genel organ yetmezliği olanlar, bağışıklık sistemi kötü durumdakilerin hastalığı ağır geçirdikleri kesin. Normalde hastaların yüzde 80’i hastalığı hafif belirtilerle atlatıyor, yüzde 15 kadarı ise ciddi sorunlar yaşıyor, yüzde 5’lik bir grup ise çok ağır bir seyirle süreci geçiriyor. Ölüm oranı yüzde 1-2 arasında değişiyor.
KORONAVİRÜS ÖNLEMLERİ
Ellerinizi en geç iki saat ara ile bol su ve sabunla en az 30 saniye iyice ovarak yıkayınız.
Şüpheli yerlerde yıkamayı takiben musluk kapatmada ve kapı-açma kapamada temiz bir kâğıt peçete kullanınız.
Okul dönüşü çocuklarınıza el, yüz ve mümkünse beden temizliği (tüm duş) yaptırınız.
El sıkma ve öpüşme şeklindeki selamlaşmalardan sakınınız.
Ateş, öksürük, aksırığı olanlarla temastan sakınınız, temas halinden hemen sonra ellerinizi iyice yıkayınız.
Günde 4-5 kez tuzlu su ile gargara yapmayı deneyiniz.Evinizi (işyerinizi, okulu, sınıfı) sık sık havalandırınız.Ateş, boğaz ağrısı, öksürük, nefes darlığı, yorgunluk gibi ortak belirtilerde acil yardım için Sağlık Bakanlığı’ndan (112) yardım isteyiniz.Beslenme, düzenli uyku, kişisel hijyen konularında çok daha duyarlı ve dikkatli davranınız.
Ateşi, öksürüğü, boğaz ağrısı olan çocukları okula yollamayınız. Sizde aynı işaretlerden varsa işe gitmeyiniz, istirahat ediniz ve çevrenizi bulaşma konusunda uyarınız.
Bağışıklık gücünüzü azaltabilecek ilaçlardan, takviyeler ve girişimlerden uzak durunuz.
Çiğ gıdaları dikkatli tüketiniz.
Hayvansal besinleri pişirmeden yemeyiniz.