Şırnak’ın Cizre ilçesinde faaliyet gösteren Özel Botan Hastanesi Başhekimi Dr. Fikret İnal, vatandaşları karbon monoksit zehirlenmesine karşı uyararak alınması gereken önlemleri anlattı.
İnal, karbon monoksitin öldürme potansiyeli olan, renksiz, kokusuz, tatsız, bu nedenle fark edilmesi zor bir gaz olduğunu ifade ederek, bu tür durumlara karşı çok dikkatli olunması gerektiğini söyledi. Dr. Fikret İnal “Karbon monoksit öldürme potansiyeli olan; renksiz, kokusuz, tatsız, bu nedenle fark edilmesi zor bir gazdır. Her yıl binlerce insanın ölümüne, kalıcı hasarlara ve sakatlıklara neden olmaktadır. İnsanlar zehirlendiğinin farkına bile varmadan bir daha uyanamayacakları bir uykuya dalmaktadırlar. Genellikle ölümler, doğal gaz ve karbon içeren kömür, odun, gaz yağı, propan gazı gibi yakıtların tam yanmaması; soba, şofben ve diğer araç gereçlerinin hatalı kullanılması ve havalandırmanın yeterli olmamasından kaynaklanmaktadır. Karbon monoksit zehirlenmeleri kışın karbon içeren yakıtlar kullanıldığı için en yüksek seviyesine ulaşır. Bu durum kış mevsimini yılın diğer zamanlarına nazaran daha riskli hale getirir. Karbon monoksit zehirlenmesinin belirtileri çok ayırt edici olmayabilir. Bu nedenle grip ve yiyecek zehirlenmeleriyle karıştırılabilmektedir. Kişiden kişiye değişen belirtiler gösterebilmesine rağmen genel bazı belirtiler şunlardır; oksijen yetersizliği nedeniyle deride kırmızılaşma, kısa soluk alma, göğüste sıkışma, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma, rehavet çökmesi, göğüs ağrısı, kaslarda halsizlik ve genel halsizlik, bilinç kaybıdır. Risk grubunda olan bireyler kaynakçılar, makinistler, motor operatörleri, itfaiyeciler, liman çalışanları, gişe görevlileri, gümrük tetkik memurları, polis memurları, taksi şoförleri, forklift operatörleri, yaşlılar, çocuklar, hamileler, akciğer ve kalp hastaları, sigara içenler, anne karnındaki bebekler” dedi.
Alınması gereken önlemler hakkında da bilgi veren Dr. İnal, “Düzenli olarak baca deliği kontrol edilmeli, havalandırmanın yeterli olduğundan ve yanan gazın rahat bir şekilde dışarı verildiğinden emin olunmalı. Dumanını dışarı veren araç gereç seçilmelidir. Bu aletler daima kullanım kılavuzlarına göre kullanılmalıdır. Yanma esnasında gerekli olduğu durumlarda kapı ve pencereler açılarak ortamın hava alması sağlanmalıdır. Kontrol edilmemiş ve havalandırması olmayan ısıtıcıların bulunduğu odalarda uyulmamalıdır. Otomobiller çalışır vaziyette kapalı garajda bırakılmamalıdır. Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar. Kömürü tutuşturmak için, üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır. Tutuşması güç yakıtların sönmekte olan sobaya asla konulmaması gerekmektedir. Yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir. Yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalıdır. Sobanın söndüğünden emin olunarak sobalı odada yatılabilir. Sobaya, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar. Sobaların düzenli olarak temizlenmesi ve bakımı bir yandan yakıtın daha verimli yanmasına öte yandan da çevreye zarar veren salınımların azalmasına neden olur. Sobanın her yanıştan önce külü, kül silkme kolu kullanılarak, kül kutusuna toplanmalı ve dışarı alınmalıdır. Izgara üzerinde biriken cüruflar ızgarayı tıkar ve böylece yanma için gerekli olan havanın ızgaradan yanma odasına geçmesini engeller. Izgara üzerinde cüruf olup olmadığı kontrol edilmeli, varsa bir maşa ile temizlenmelidir. Ayrıca sobanın iç duvarlarına yapışan cüruflar varsa bunlar da zaman zaman temizlenmelidir. Soba mutlaka standartlara uygun yapılmış olmalıdır. Soba sıcaktan etkilenmeyen yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmelidir. Sobanın ısısından iyi yararlanabilmek için duvara çok yakın olmamalıdır. Soba ile en yakın duvar arasındaki açıklık en az 50 santim olmalıdır. Soba boruları mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda olmalı, yatay borular bacaya hafif bir eğimle döşenmelidir. Uzun yatay boruların kullanımından kaçınılmalıdır. Boruların yatay mesafesi en fazla 2 metre olmalıdır. En fazla 2 adet dirsek kullanılmalıdır. Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır. Her sezon kömür alırken herhangi bir yasal sorunla karşılaşmamak için, illerdeki mahalli çevre kurullarınca alınan kararlara mutlaka uyulmalıdır. Kömürler izin belgeli firmalardan alınmalıdır. Satıcılardan fatura, menşei denetim belgesi alınmalıdır” şeklinde konuştu.