Çalışanlara fazla mesai şoku!

Radikal Yazarı Dr. Mehmet Bulut yeni çıkarılan yasada hatalar olduğunu iddia etti.
İşte bugünkü yazısı;

Maddeye göre artık gece çalışanlara fazla mesai yaptırılabilecek. Ancak yapılması düşünülen düzenlemede çok önemli hatalar bulunmakta.

Gece çalışması ne demek?

Yapılması planlanan düzenlemeden önce isterseniz mevcut uygulamayı kısaca açıklayayım sizlere… Gece çalışması dendiği zaman, en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen süredeki çalışma kastedilmekte. İş Kanunu’na göre işçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçememekte.

Sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasak. Yani çocuk ve genç işçilerin sanayi dışındaki işyerlerinde gece çalıştırılması mümkün bulunmakta.

Ayrıca kadın çalışanlar için gece çalışmaya yönelik bazı ayrıcalıklar var. Kadın çalışanlar, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere bir yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamamakta.

Gece çalışanlar için fazla mesai mümkün mü? Mevcut yasal düzenlemeye göre işçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçememekte (İş Kanunu 69. madde). Dolayısıyla fazla mesai yaptırılması da mümkün değil.

Ayrıca İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, gece çalışmasında fazla çalışma yaptırılmasının yasak olduğu açık olarak ifade edilmiş.

Hatalı bir yasa çıkartılıyor…

Torba yasa mantığıyla, tarafların ve uzmanların görüşleri alınmaksızın yapılan düzenlemelere ve kanunların hatalarına artık alışır olduk. Nitekim bir süre sonra yanlış yapıldığı anlaşılıyor ve yeni torba yasalarla hatalar düzeltilmeye çalışılıyor. Bu sebeple de kanunlarımız ne yazık ki yamalı bohça gibi delik deşik… TBMM’deki iş sağlığı ve güvenliği paketi ile ilgili torba yasa tasarısında da gece çalıştırılanlarla ilgili hatalı bir düzenleme yer almakta.

Yapılan değişiklik ile İş Kanunu’nun 69. maddesine, sanayiden sayılmayan işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilmesine ilişkin bir cümle eklenmekte. Yani sanayi dışındaki sektörlerde gece dönümünde fazla mesai yaptırılabilecek.

Ancak söz konusu değişiklik teknik olarak hatalı ve eksik. Çünkü İş Kanunu’nda fazla çalışmaya ilişkin tek madde 69. madde değil. Ayrıca 41. maddede fazla çalışmaya ve fazla çalışma ücretine ilişkin hükümler bulunmakta. Bu maddeye göre gece çalışmalarında fazla mesai yaptırılması yasaklanmış.

Yani işçilerin geceleri fazla mesai yapması isteniyorsa mutlaka İş Kanunu’nun iki maddesinde birden değişiklik yapılması gerekli.

Ayrıca eklenmeye çalışılan cümlede yer alan “işçinin yazılı onayının alınması” şeklindeki şarta da gerek yok. Çünkü İş Kanunu 41. maddesinde, fazla çalışma halinde işçinin onayının alınması şartı zaten var… Üstelik madde bu şekilde çıkarsa geceleri fazla çalışan işçilere fazla mesai ücreti ödenmemesi riski de bulunmakta. Çünkü fazla çalışma ücretini düzenleyen 41. maddede değişiklik yapılmıyor.

Yani yapılacak düzenlemeyi neresinden tutsanız elinizde kalıyor… Bir kanun ancak bu kadar acemice hazırlanabilir.

İşçinin verimi de düşecek

Bu anlattıklarımız olayın teknik boyutuydu. Bir de uygulanabilirliği var. Mevcut durumda gece çalışmada fazla mesainin olmamasının sebebi gece dönümünde dikkat dağınıklığı ve verim düşüklüğünün gündüz çalışmalarına nazaran daha fazla olması.

Bu durum sanayi sektörü dışındaki sektörler için de geçerli. Gece çalışan bir doktorun belli bir saatten sonra hastalara ne kadar faydalı olabileceği aşikar… Aynı durum hizmet sektörü için de geçerli. İş sağlığı ve güvenliğinin bu denli gündemde olduğu bir zamanda böylesi bir düzenleme politikadaki samimiyetsizliği de göstermekte.

Ayrıca bu düzenlemenin iş sağlığı ve güvenliği paketine konması da trajikomik bir durum.

Uygulanmasıyla birlikte işçi kesimini daha da mağdur edecek bu madde umarım paketten çıkartılır. Nitekim çalışma barışı ve mantık bunu gerektiriyor.