Sigortasız çalışanlar bunlara dikkat!

İşçiler, sigortasız çalıştırıldıkları dönem boyunca, sosyal güvenlik haklarından ve devlet destekli sağlıktan mahrum kalıyor. Emeklilik için gereken prim ve gün eksik oluyor. ‘Maaş olsun, sigorta olmasa da olur’ düşüncesinin ortaya çıkardığı pişmanlığın da daha sonra pek çaresi bulunmuyor.

AİLESİNİ DE ETKİLİYOR

Bu olumsuz tablo sadece sigortasız çalışan işçinin kendisini değil, eşi ve çocuklarını da etkiliyor. Onlar da sağlık hak sahipliğinden mahrum kalıyor. İşçiler bu durum karşısında aslında çaresiz değil. Yasayla sağlanan haklar var. Yani sigortasız çalıştırılan işçiler, bu haklarını aramalı. Bunun ilk yolu Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) şikayet.

ŞİKAYET EDEBİLİRSİNİZ

SGK’nın işçi şikayetlerine göre işlem yapabilmesi için ise işçilerin işten çıkmamış olmaları gerekiyor. İşten çıktıktan veya çıkarıldıktan sonra yapılan şikayetlerin olumlu sonuç vermediği ifade ediliyor. Fakat, işçinin elinde yazılı belge varsa, işten çıktıktan sonra yapılan şikayetlerden işçi lehine sonuçlar doğabilir.

TESPİT DAVASINDA SÜRE ÇOK ÖNEMLİ

SGK’ya ve diğer kurumlara şikayetlerden bir sonuç çıkmazsa çalışanın dava açma hakkı var. İşçiler sigortasız çalıştıkları sürelerini, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde açacakları hizmet tespit davası ile de tespit ettirebilir. Mahkemece tespit edilen ücretler ile çalışma gün sayıları SGK tarafından dikkate alınır ve o işçinin sigortasına geriye dönük işlenir.

KIDEMİNE DE HAK KAZANIR

İşverenin, işçisini hiç sigortaya bildirmemesi, sigorta primlerini ödememesi ve sosyal haklardan mahrum bırakması, işçiye haklı fesih imkanı veriyor. Düşük ücretten bildirim de haklı fesih nedeni. Bütün bu durumlarda iş sözleşmesini sona erdiren işçi, kıdem tazminatını alır. İşveren her çeşit sigortasız çalıştırma halinde, o işçinin kıdem tazminatını da ödemek zorunda. Yargıtay’ın verdiği kararlar da bu yönde.

‘İHBAR’IN 3 KATI KÖTÜ NİYET TAZMİNATI

Çalıştığı işyerinde sigortasız olduğunu iddia ederek SGK’ya başvuran işçileri, işveren çoğunlukla çıkarıyor. Bu durumda işçinin tazminat hakkı var. Tazminat hakkı işyerine göre değişiyor. Eğer işyerinde 30’un altında işçi varsa, SGK’ya şikayeti sebebiyle işten çıkarıldığında işveren ‘kötü niyetli’ sayılacak ve ihbar tazminatının 3 katı tutarında ‘kötü niyet tazminatı’ ödeyecektir.

‘İŞ GÜVENCESİ’ ÖDENİR

Eğer işçi 30 ve üzeri işçinin bulunduğu bir işyerinde çalışıyor ve sigortasız çalıştırıldığını SGK’ya bildirdiği için işten çıkarılıyorsa ve ‘iş güvencesi kapsamında’ işe iade davasını kazandığında işveren işe iade etmezse, o işçiye en az 4, en çok 8 aylık ücreti tutarında ‘iş güvencesi tazminatı’ ödemek zorunda kalır. Bu haklar için öncelikle adliyelerdeki ‘arabulucu’ya gidilebilir, sonuç alınmazsa da iş mahkemelerine başvuru yapılabilir.

POSTA