Enflasyonda Tüfe Endişesi

Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ağustos ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmede bulundu.
TÜİK’in verilere göre, Ağustos ayında bir önceki aya göre, tüketici fiyat endeksinde yüzde 0,09, yurt içi üretici fiyat endeksinde ise yüzde 0,42 artış gerçekleştiğini belirten Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, yıllık enflasyon TÜFE’de yüzde 8,46, ÜFE’de yüzde 9,55 olduğunu, Ağustos ayında endekste kapsanan 432 maddeden 255’inin ortalama fiyatında artışın, 113’ünün ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleştiğini bildirdi. Buna karşın 64 maddenin ortalama fiyatında ise herhangi bir değişim yaşanmadığı ifade eden Çandır, özellikle TÜFE’deki değişmeye bakıldığında, söz konusu artışın bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6,28, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,54 ve 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 8,46 olduğu görüldüğünü hatırlattı.
BATI AKDENİZ BÖLGESİ DEĞERLENDİRMESİ
Ağustos ayında gerçekleşen TÜFE ve ÜFE rakamları karşılaştırıldığında ise, enflasyonun maliyet yönlü olduğu bildiren Çandır, “Maliyetlerdeki bu artışın ise ileriki dönemde tüketici fiyatlarına da yansıyıp artışa neden olabileceği endişesindeyiz” dedi. Hükümet ve Merkez Bankası’na göre yılsonu hedefindeki sapmaya ve rakamlardaki iyileşmedeki gecikmeye, enflasyon üzerindeki payı yaklaşık yüzde 25 olan gıda ve tarım fiyatlarının neden olduğunu belirten Çandır şunları kaydetti:
”Ancak gerçekçi yaklaşıldığında üretime yönelik ekonomi politikalarının geliştirilmesi gerekliliği ortadadır. 62. Türkiye Cumhuriyeti Hükümet programında yer alan üretim kanallarının açılması iradesi, enflasyonla mücadeledeki kararlılıkta bir ipucu niteliği taşımaktadır. Programda, özellikle sanayi sektörünün de içinde yer aldığı bir üretim artışının fiyatların uzun vadeli seyrinin aşağı yönde hareketiyle sonuçlandıracağı öngörülmektedir.
TÜİK verilerine göre, Antalya, Burdur ve Isparta’nın yer aldığı Batı Akdeniz Bölgesi’nde Ağustos ayında TÜFE’deki artış bir önceki aya göre yüzde 0,17, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6,58, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,73, 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 8,50 oldu. Bu sonuçlar ışığında endeks değerleri diğer alt bölgelerle kıyaslandığında, Batı Akdeniz Bölgesi’nin fiyat artışı sıralamasındaki yerinin, hem aylık bazda hem de oniki aylık ortalamaları bazına göre 13. sırada olduğu söylenebilir. Bu sıralama bir önceki yılın Aralık ayına göre, yani ilk sekiz aylık bazda değerlendirildiğinde ise Batı Akdeniz Bölgesi 8. sırada yer almaktadır. Buna göre Ocak-Ağustos 2014 döneminde Batı Akdeniz Bölgesi 26 alt bölgenin içerisinde sekizinci en pahalı bölge olmuştur.”
BATI AKDENİZ’DE EĞİTİM ŞİMDİDEN ARTTI
Batı Akdeniz Bölgesindeki Ağustos ayındaki fiyat değişimlerinin ana harcama grupları bazında değerlendirildiğinde aylık en fazla fiyat artışı eğitim yüzde 4,29, lokanta ve oteller yüzde 2,15 ile gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 1,61 gruplarında gerçekleştiğini belirten Çandır sözlerini şöyle sürdürdü:
”Bu sonuçlarda mevsimsel etkiler olmakla birlikte, harcama gruplarındaki fiyat artışları sıralamaları Türkiye geneli sonuçlarıyla paralellik ve tutarlılık göstermektedir.Bölgede aylık en fazla fiyat düşüşünün olduğu gruplar ise giyim ve ayakkabı yüzde -6,53, alkollü içecekler ve tütün yüzde -0,48 ile ulaştırma yüzde -0,21 olmuştur. Bu değerlendirme yıllık bazda yapıldığında, yani bir önceki yılın aynı ayına göre gerçekleşen değişime bakıldığında ise, fiyat artışının en fazla olduğu harcama gruplarının lokanta ve oteller yüzde 18,5, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 15,31 ile eğitim 10,06 grupları olduğu söylenebilir. Son olarak yıllık bazda fiyat artışının en düşük olduğu harcama grupları; haberleşme yüzde 1,65, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar yüzde 4,1 ile alkollü içecekler ve tütün yüzde 4,68 şeklinde belirtilebilir.”
KİRAZ CEP YAKTI
Türkiye genelinde Ağustos ayındaki fiyat artışları ürün bazında incelendiğinde yüzde 37,67 artışla kirazın, harcama grubu bazında incelendiğinde ise yüzde 14,73 artışla lokanta ve oteller grubunun zam şampiyonu olduğunu belirten Çandır, “Ürün fiyat artışı sıralamasında sonraki sıralarda fiyatları yüzde 34,68 ve yüzde 21,01 artan limon ve salatalık gelirken, harcama grubunda bu sıralama yüzde 9,45 ve yüzde 9,08 artışla ulaştırma ile sağlık grupları şeklinde gerçekleşti. Geçtiğimiz ay fiyatı en az artan ürün yüzde 1,44 fiyat artışıyla dana eti, harcama grubu ise yüzde 1,53’lük bir artışla haberleşme oldu” dedi. Çandır TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde Ağustos ayında fiyatı düşen ürünlerin başında ise armutun geldiğini, armutun fiyatının yüzde 18,42 düşerken, bu ürünü fiyatı yüzde 18,37 oranında azalan kavun ile fiyatı yüzde 14,42 azalan karpuz izlediğini kaydetti.
Ağustos ayında gerçekleşen ÜFE rakamları incelendiğinde ise, 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki yılın aralık ayına göre artış oranının yüzde 6,33, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,88 ve 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 9,55 olduğu görüldüğunu ifade eden Çandır şunları ifade etti:
”Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; imalat sanayi ile su temini sektörlerinde sırasıyla yüzde 0,59 ve yüzde 0,39 artış, elektrik ve gaz sektörü ile madencilik ve taşocakçılığı sektöründe ise sırasıyla yüzde 0,80, yüzde 0,68 düşüş olarak gerçekleşti. ÜFE’nin bir önceki aya göre en fazla artış gösterdiği alt sektörler ise gıda ürünleri yüzde 1,59, deri ve ilgili ürünler yüzde 1,54, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) yüzde 1,47 alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz yüzde -3,10, diğer ulaşım araçları yüzde -2,76, ve kok ve rafine petrol ürünleri yüzde -2,00 bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu.”