(özel Haber) Safranbolu’nun Akdeniz Versiyonu

Antalya’nın İbradı ilçesine bağlı Ormana Mahallesi’nde bulunan ve harç, çivi kullanılmadan yapılmaları nedeniyle "Düğmeli" olarak adlandırılan tarihi evlerin koruma altına alınırken, restorasyonu tamamlananlar ise turizme kazandırılıyor.
Ormana Mahallesi’ndeki düğmeli evler taşla ahşabın uyumlu birlikteliğiyle asırlardır zamana meydan okuyor. Koruma altına alınan geleneksel "Düğmeli" evleriyle bir tarih müzesi niteliği taşıyan mahallenin "Safranbolu’nun Akdeniz versiyonu" olması hedefleniyor.
HARÇ VE ÇİVİ YOK
Kültür ve Turizm Bakanlığının, bölgeyi 2005 yılında kentsel sit alanı ve alternatif turizm merkezi ilan etmesi ile 150 Ormana evi tespiti edilirken, 49’u ise koruma altına alındı. Osmanlı mimarisinin hakim olduğu evlerin tarihi 100-300 yıl arasında değişiklik gösterirken, yöre mimarisinin Karamanoğulları Beyliğinden miras kaldığı düşünülüyor.
İLK EV HİZMETE SUNULDU
Harç ve çivi kullanılmadan, yörede bol bulunan kalker taşından örülen taş duvarlar ile yüzlerce yıl çürümeyen katran, ardıç veya andız ağacı kerestesi kullanılarak, yapılarının içi saman katılmış ak toprak ile sıvanan iki katlı ahşap "Düğmeli" evleri turizme kazandırmayı hedefleyen Ormana Aktif Kültürel ve Yöresel Kültür Turizmi A.Ş. ve Abdullah Nevzat Özgüven Vakfı Başkanı iş adamı Aydın Özgüven, ilk kez "Düğmeli" evi restore ederek turistlerin hizmetine sunduklarını kaydetti.
AKDENİZ’İN SAFRANBOLU’SU OLACAK
İki düğmeli evin daha restorasyonunun yapıldığını ve bu evlerin butik otel olarak turizmin hizmetinde olacağını dile getiren Özgüven, "Ormana’da turizm faaliyetlerini geliştirmek istiyoruz. Bizim takipçilerimiz de olacak. Ormana’nın Akdeniz’de bir Safranbolu olmasını hedefliyoruz" dedi.
200 YILLIK AĞAÇTA BOZULMA YOK
Düğmeli evlerin yaklaşık 150-200 yıl önce yapıldığını işaret eden Özgüven, "Hiç harç kullanılmadan, sedir ağacı ve taş duvarları ile ana binanın gövdesi yapılmıştır. Binanın içindeki öğelerde tamamen sedir ağacı kullanılmış. Biz de şimdi sedir ağacı kullanıyoruz. 200 önce binada kullanılan sedir ağacı aynı sağlamlıkta. Hiçbir bozulma yok. Eve girdiğiniz zaman aldığınız koku senelerce devam ediyor. Her odada banyo ilave ediyoruz. Büyün bu işlemleri Antalya Koruma Kurulu’ndan alınan izinle yapılıyor" diye konuştu.
ÖZEL İZİNLE RESTORE EDİLİYOR
Düğmeli evlerin hepsinin koruma altında olduğunu vurgulayan Özgüven, "Ormana’da tescilli 49 tane bina var. Bir o kadarda geleneksel yapı var. Bugün koruma altındaki yapılara izin almadan müdahale edilemiyor. Geleneksel yapılarda izne tabi. Geleneksel yapıların içinde düzenleme yapılırken, tescillilerin içindeki düzenleme bile izinle yapılmak zorundadır. Bu evlerin restorasyonunda yerli usta ve yerli malzemeler kullanıyoruz. Onun içinde binalar orijinaline sadık kalınarak restore ediliyor" ifadelerini kullandı.
KÜLTÜR TURİZMİ
Düğmeli evlerden birini restore ederek restoran ve otel şeklinde turizme açtıklarını aktaran Özgüven, "Şu an günü birlik turist getiriyoruz. Nisan ayından beri yaklaşık 5 bin turist geldi. Kültür turizmi kapsamında turistleri Ormana’da ağılıyoruz. Ama 100 yatak kapasitesine çıkıp, yurt dışından direkt turistleri getirerek burada 15 gün ağırlayacağız. Kültür turizmi kapsamında gelecek yıl bu hedefe ulaşmayı planlıyoruz" dedi.
HAYAT VEREN USTALAR
Ormana’daki tarihi evlere hayat veren marangoz ustalarından Muhsin Bayındır ise 50’ye yakın düğmeli evi korumaya çalıştıklarını kaydetti. Baba mesleği olarak düğmeli evleri aslına uygun yeniden onardıklarını dile getiren Bayındır, geçmişe sahip çıkmaya çalıştıklarını söyledi.
NEDEN DÜĞMELİ DENİLİYOR?
Düğmeli evlerin iki kattan oluştuğunu ifade eden Bayındır, "Bu evlerin statiği demir yerine hatılla peştivanın bağlanmasından oluşur. Birbirine bağlanan çıkıntılar binanın güçlü şekilde durmasını sağlar.Bu duvardan dışarı doğru çıkıntılardan dolayı bu evlere düğmeli evler denilir" dedi.
Düğmeli evlerin yapımında Sedir(Katran) ağacının kullanıldığını vurgu yapan Bayındır, şunları söyledi:
"Yüzlerce yıl dayanıyor. Kuruyabildiği için yani hızlı kurutma olduğu için çürümüyor. Bu evler genelde dört odalıdır. Bu dört odada da dört ailenin kalabileceği şekilde planlanmıştır. Her oda bir ailenin ihtiyacın cevap verir. Odaların dışında ortada büyük bir sofa vardır. Burada düğün sünnet ve diğer büyük etkinliklerde kullanılmak üzere dizayn edilmiştir."
İKİ YILDA RESTORE EDİLİYOR
Düğmeli evlerin yüzde 70 oranında ahşap bir yapı olduğunu kaydeden Bayındır, "Fabrikasyon çalışma yapılamıyor. El emeği ile yapılıyor. O nedenle restorasyon zaman alıyor. İki katlı bir evin yapımı iki yılımızı alıyor. Bizden sonra bu evlerin restorasyonunu yapacak usta yok. Yetişmiş usta sıkıntısı var" şeklinde konuştu.