Türk Dünyasından Rusya’ya Ültimatom

Rusya Bilimler Akademisi’nin 23-29 Kasım 2014 tarihleri arasında düzenlediği ‘Etnik, Etno-genetik ve Sosyo-Kültürel Açıdan Karaçay-Malkar Halkının Dil ve Kültür Kaynakları’ konulu uluslararası sempozyumda Türk dünyası temsilcileri Rusya’ya adeta ültimatom gibi tebliğ sundu.
Moskova’da gerçekleştirilen ve Rusya Federasyonu içinden 15 ayrı özerk cumhuriyet ile Rusya dışından 19 ayrı ülkeden yaklaşık 400 bilim insanının katıldığı sempozyumda Ordu Üniversitesi (ODÜ) Çağdaş Türk Lehçeleri Bölümü Başkanı Prof. Dr. İsmail Doğan, Başkanlık Divanı yöneticisi ve daimi üyesi olarak görev yaptı. Türkiye’den 25 Türk bilim insanının katıldığı sempozyumda Prof. Dr. Doğan, organizasyonun daimi delegesi seçilerek, bundan sonra yapılacak olan sempozyumların organizasyon yönetiminde görev alacak.
1800’lü yılların başından bu yana Rus zulmünü yaşayan Karaçay-Malkar halkının dil ve kültür alanında hukuki ve siyasi haklarının kazanılması yönünde bir fırsat olarak değerlendirilen sempozyumda ODÜ Fen Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri Bölümü Başkanı Prof. Dr. İsmail Doğan da bir tebliğ sundu.
Sempozyumun sonuç bildirgesi ise adeta Türk dünyasının isyan çığlığı oldu. Türk dünyasını temsil eden delegelerin ağırlıklarını koymasıyla hazırlanan sonuç bildirgesinde Türk dünyasını temsil eden ülkelerin dil, kültür ve hukuki haklarının korunması talep edildi. Sonuç bildirgesinde belirtilen maddelerin Rusya Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile Rusya Federasyonu Devlet Başkanlığı’nca uygulanması ve hayata geçirilmesi için tavsiye kararı alındı.
“TÜRK DİLİ KORUNACAK”
Açıklanan sonuç bildirgesi şöyle:
"- Kırım Tatar Türklerinin hukuki haklarının korunması ve Kırım Tatar Türklerinin 14. sınıfa kadar anadillerinde eğitim imkanlarının devlet tarafından sağlanması,
- Kafkasya Türk halkları (Karaçay-Malkar, Nogay, Kumuk gibi başta olmak üzere Kafkasya halklarının) ana dillerinde 14. sınıfa kadar okullarda mecburi dil eğitimlerinin sağlanması,
- Dil eğitimleri için gerekli olan ders kitapları ve araç gereçlerinin devlet bütçesinden karşılanması,
- Ders kitapları hazırlanırken müfredatta mutlaka kendi dil tarih ve kültürlerinin verilmesi,
- Karaçay-Malkar ve diğer Türk halklarının halk bilim araştırmaları ile dil, tarih araştırmalarının yapılabilmesi için Karaçay-Çerkes, Kabartı-Malkar Özerk Bölgeleri ile Moskova Bilimler Enstitüleri’nde araştırma ekiplerinin kurulması,
- Türk dili tarihi araştırmalarının Moskova Bilimler Akademisi bünyesinde bir Türkoloji Araştırma Enstitüsü kurularak, Hazar, Proto-Bulgar, Kıpçak-Kuman tarih ve dil araştırmalarının yapılması, Türk dil ailesinin durumunun tespiti çalışmalarının yapılması, Türk soylu halkların halk bilimi araştırmalarının araştırılması, yapılacak bu araştırmaların bir dergi çıkarılarak periyodik şekilde yayınlanması, yapılacak araştırmaların kitap vb. yayınlarının yapılması, araştırmalarla ilgili konferans ve sempozyumların değişik ülkelerde de düzenlenmesi karar olunur.”
Alınan karara göre sempozyum gelecek yıl Kazakistan’ın başkenti Astana’da yapılacak. ODÜ Fen Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri Bölümü Başkanı Prof. Dr. İsmail Doğan, 2016 yılında yapılacak sempozyumun Türkiye’de düzenlenmesi için girişimlerde bulunacaklarını, özellikle Türk dünyasını temsil eden bilim insanlarının bu sempozyumu sahiplenmesini istediğini kaydetti.
Bir hafta süren sempozyuma Rusya Federasyonu içinden Altay Cumhuriyeti, Başkurtistan, Dağıstan, Kabartı-Malkar Cumhuriyeti, Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Kamlık Cumhuriyeti, Kırım Özerk Bölgesi, Yakutistan Cumhuriyeti, Alan Özerk Bölgesi, Tataristan, Tuva, Hakas, Çeçenistan, Çuvaşistan, Astarhan Özerk Bölgesi, Rusya dışında ise Azerbaycan, Ermenistan, Belarus, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Türkiye, Özbekistan, Ukrayna, Norveç, Bulgaristan, Macaristan, ABD, Japonya, Abhazya, Güney Osetya, Çekoslovakya ve Sırbistan katıldı.